Διαβάζω την ζωή, ζώντας την και Ζω την ζωή, διαβάζωντάς την.

(Αυτά έγραψα στο μικρό, μαύρο-ασημί, τετραδιάκι μου, στις 21.08.2014, την Πέμπτη, το πρωί... Τα έγραψα χωρίς καμία παύση... απλά γράφοντας ασταμάτητα... ελάχιστα πράγματα άλλαξα... δεν ήθελα να πειράξω όσα γράφτηκαν... καμιά φορά, είναι ωραίο να αφήνεις τα πράγματα όπως είναι... κι ας νιώθεις πως θα μπορούσαν πολλά πράγματα να είναι διαφορετικά... και ας μην είσαι σίγουρος αν σε εκφράζουν όλα... Καμιά φορά, θέλεις να είσαι λίγο πιο ελεύθερος... να μην νιώθεις το βάρος της ευθύνης σε κάθε λέξη ή κίνησή σου... να μην οδηγήσει η σκέψη την γραφή αλλά η γραφή την σκέψη... και δεν τα έγραφα για εδώ... δεν ξέρω για πού τα έγραφα... αλλά δεν τα έγραφα για εδώ... ίσως τα έγραφα μόνο στο μικρό, μαύρο-ασημί, τετραδιάκι μου... )


Διαβάζω την ζωή, ζώντας την και Ζω την ζωή, διαβάζωντάς την.


Υπάρχει κάτι ενδιαφέρον στο να διαβάζεις την ζωή κάποιου διάσημου συγγραφέα, ηθοποιού, τραγουδιστή, μουσικού, χορευτή, επιστήμονα ή οτιδήποτε άλλο. Προσωπικά, νομίζω ότι υπάρχει κάτι ενδιαφέρον στο να διαβάζεις και την ζωή κάποιου άσημου απλά δεν σου δίνεται η δυνατότητα να το κάνεις γιατί λίγοι μη διάσημοι θα αποφασίσουν-θα προσπαθήσουν-θα επιθυμήσουν-θα τους δοθεί η ευκαιρία-θα καταφέρουν- να γράψουν για την ζωή τους. Είναι αυτή η δύναμη της πραγματικής ζωής-η ουσία της αληθινής ιστορίας- που συγκινεί. Αυτό το να παρακολουθήσεις την διαδρομή ενός ανθρώπου μέσα σε κάποιες περιορισμένες σελίδες ή μέσα σε κάποιο περιορισμένο χρόνο σαν αναγνώστης ή θεατής.

Καταγράφοντας την ζωή είναι σαν να την αιχμαλωτίζεις και να την ελευθερώνεις, ταυτόχρονα.
Καταγράφοντας τον θάνατο είναι σαν να τον κάνεις πιο προσιτό αλλά και σαν να καταλαβαίνεις το πόσο απρόσιτος είναι.
Δεν μπορείς να νικήσεις τον θάνατο μπορείς όμως να μιλήσεις για αυτόν.
Δεν μπορείς να νικήσεις την ζωή μπορείς όμως να την διηγηθείς.

Εξάλλου, δεν είναι θέμα νίκης ή ήττας. Είναι θέμα ύπαρξης. Καμία μάχη. Κανένας αγώνας. Κι ας τα βιώνει κανείς όλα σαν άνισες μάχες και σαν άδικους αγώνες. Κανένας φίλος, κανένας εχθρός. Κι ας τους βιώνει κανείς όλους σαν πιστούς φίλους ή σαν προδότες εχθρούς. Ή ακόμα χειρότερα... σαν προδότες φίλους ή σαν φίλους εχθρούς. Τότε βιώνει κανείς τον κόσμο αναποδογυρισμένο! Μα δεν είναι ο κόσμος που αναποδογυρίζει. Είναι η αρχική μας αίσθηση αναποδογυρισμένη.

Η ζωή είναι απλά η ζωή. Ποτέ δεν ζήτησε να γίνει κάτι άλλο. Όλα τα υπόλοιπα, τα θετικά ή τα αρνητικά, τα κάνουν οι άνθρωποι και-ποιος ξέρει;- ίσως και σε άλλους κόσμους άλλα πλάσματα. Δύσκολο να πιστέψει κανείς πως κάπου αλλού δεν μπορεί να υπάρχουν άλλου τύπου πλάσματα με νοημοσύνη ίσως όχι σαν την δική μας αλλά εξίσσου σημαντική και αρκετά ισχυρή για να δημιουργήσει ή να καταστρέψει...

Αλλά δεν ξέρω πώς πήγε η σκέψη μου εκεί! Είχα πολύ καιρό να σκεφτώ άλλους πλανήτες και άλλα πλάσματα.

Η σκέψη μου είναι πάντα εστιασμένη εδώ.
Σε αυτόν τον κόσμο.
Σε αυτήν την γη.
Στα πλάσματά της.
Και, επομένως, και στους ανθρώπους της.
Ίσως για αυτό μου αρέσει να διαβάζω και για τις ζωές τους ή να ακούω για αυτές...

Νιώθω πόσο διαχρονικά και επίκαιρα είναι όλα.

Οι αγωνίες πόσο ίδιες φαίνονται! Τα άγχη για το επαγγελματικό κομμάτι, οι ανάγκες και οι επιθυμίες για το ερωτικό κομμάτι...

Πόσο ίδια από τον έναν άνθρωπο στον άλλον...
Και, ταυτόχρονα, πόσο διαφορετικά...

Νιώθω απλά σαν να ενώνεται η ζωή μου με την ζωή του όποιου μελετάω. Σαν να γίνονται όλα λίγο πιο εύκολα και λίγο πιο απλά.

Διαβάζεις ότι ο τάδε γεννήθηκε εκεί, τότε.
Και σκέφτεσαι ότι εσύ γεννήθηκες εκεί, τότε.
Δεν είναι ίδιο ούτε το εκεί ούτε το τότε.
(το τότε σίγουρα δεν είναι ίδιο, το εκεί μπορεί να τύχει και να είναι... )
Το μόνο που είναι ίδιο είναι το ρήμα «γεννήθηκε».
Και αυτός γεννήθηκε.
Και εσύ γεννήθηκες.
Αυτό είναι το κοινό σημείο. Η γέννα.

Αμέσως μετά διαβάζεις ότι ο ίδιος τάδε πέθανε εκεί, τότε.
Και αναρωτιέσαι για το εκεί, αναρωτιέσαι και για το τότε.
Για το (κοντινό ή μακρινό) μελλοντικό δικό σου εκεί και τότε.
Αναρωτιέσαι και για το πώς και ίσως και για το γιατί.
Μα και πάλι το κοινό σημείο κρύβεται στο ρήμα.
Και αυτός πέθανε.
Και εσύ θα πεθάνεις.
Αυτό είναι το κοινό σημείο. Ο θάνατος.

Ο χρόνος αλλάζει. Ο χρόνος διαφέρει.
Όχι η ουσία. Αυτή μένει ίδια.

Διαβάζεις μετά πως αυτός ήταν γιος ή κόρη, ήταν παιδί κάποιου.
Και εσύ ήσουν και είσαι παιδί κάποιου.
Διαβάζεις λίγα πράγματα για τον πατέρα του και για την μητέρα του, για τους γονείς του.
Και αμέσως σκέφτεσαι τους δικούς σου γονείς.
Τον δικό σου πατέρα και την δική σου μητέρα.
Τα παιδικά του χρόνια σου φέρνουν στο μυαλό τα δικά σου παιδικά χρόνια. Η παιδική του ηλικία σου φέρνει στο μυαλό την δική σου παιδική ηλικία.
Και πότε καταφέρνεις να βγεις από την δική σου ζωή και να ζήσεις την δική του ζωή σαν δική σου και πότε επιστρέφεις, είτε το θέλεις είτε όχι, σε εσένα.

Βλέπεις τις διαφορές.
Βλέπεις και τις ομοιότητες.

Πάντως, ο πατέρας, η μητέρα, οι γονείς, είναι κοινά σημεία. Κι ας είναι διαφορετικοί άνθρωποι, διαφορετικές ιστορίες, διαφορετικές εμπειρίες. Υπάρχουν γονείς και γονείς και η κλίμακα είναι μεγάλη. Αλλά είναι γονείς, όπως κι αν είναι. Όπως και τα αδέρφια, είναι αδέρφια... και η οικογένεια, οικογένεια...

Μετά διαβάζεις για τις σπουδές... και αρχίζεις και σκέφτεσαι τις σπουδές... Αν η ζωή του άλλου δηλαδή έχει σπουδές... και αν η ζωή η δική σου έχει σπουδές... Διαβάζεις για αυτές... Κάπου συμφωνείς, κάπου διαφωνείς, κάπου ταυτίζεσαι, κάπου δεν ταυτίζεσαι, κάπου καταλαβαίνεις, κάπου δεν καταλαβαίνεις. Αλλά και πάλι η ανάγκη για γνώση, ανάγκη για γνώση... είτε ανήκει στο πριν είτε στο τώρα, είτε ανήκει σε εσένα είτε σε κάποιον άλλον. Όποιος κι αν είναι ο άνθρωπος, όποιο κι αν είναι το αντικείμενο, οι σπουδές... σπουδές...

Και μετά είναι ο έρωτας... και η πορεία προς αυτόν...
Πάθη... Σχέσεις... Αισθήματα... Τόσο ίδια μέσα στον χρόνο, τόσο κοινά από άνθρωπο σε άνθρωπο, που καμιά φορά φαντάζει μικρό και γελοίο το πόσο βασανιζόμαστε από αυτά...
Όλο και κάπου υπάρχει ένας ανολοκλήρωτος έρωτας... όλο και κάπου υπάρχει ένα ολοκληρωμένο πάθος... όλο και κάπου υπάρχει κάποιος... όλο και κάπου υπάρχει η ιδέα κάποιου... όλο και κάπου κάτι που δεν ξεπερνιέται... όλο και κάπου κάτι που τελικά θα ξεπεραστεί...
Και σκέφτεσαι...
Τους άντρες ή τις γυναίκες που πέρασαν ή που θα περάσουν από την ζωή σου... Τις σχέσεις που έζησες ή που θα ζήσεις... Τα πάθη που βίωσες ή που θα βιώσεις... Πάθη και με τις δύο έννοιες... Την θετική και την αρνητική...

Διαβάζεις και για γάμους, διαζύγια, παιδιά... Ενώσεις και χωρισμούς... Γόνους και απογόνους... και σκέφτεσαι τα δικά σου... ο καθένας σκέφτεται τα δικά του...

Διαβάζεις για την επαγγελματική πορεία και την οικονομική ανασφάλεια... την ανάγκη για ελευθερία... την προσπάθεια για ανεξαρτησία... και σκέφτεσαι τα δικά σου... ο καθένας σκέφτεται τα δικά του...

Διαβάζεις ημερομηνίες.
Όταν ήταν 30, αυτός, ο τάδε, έκανε αυτό, το τάδε.
Όταν ήταν 40, αυτός, ο τάδε, έκανε αυτό, το τάδε.
Όταν ήταν 50, αυτός, ο τάδε, έκανε αυτό, το τάδε.
Και εσύ τι;
Όταν ήσουν 30; Εσύ;
Όταν ήσουν 40; Εσύ, ο τάδε, τι;
Όταν ήσουν 50; Εσύ, ο τάδε, τι έκανες;
Υπολογίζεις...
Χρόνια, μέρες, ώρες...
Που πέρασαν.
Που θα περάσουν.

Διαβάζεις για την ζωή του άλλου και αυτό που σε απασχολεί είναι ότι όση αλήθεια κι αν διαβάζεις δεν είναι η αλήθεια. Ούτε της ζωής. Ούτε του άλλου.

Αν έγραφε κάποιος την ζωή σου... και έγραφαν πότε και πού γεννήθηκες, πότε και πού θα πεθάνεις, τι σπούδασες, πού δούλεψες, πόσους και ποιους ερωτεύτηκες, ποιες ήταν οι σχέσεις σου... Αν έγραφαν την πορεία σου, στα 30, στα 40, στα 50... Αν έγραφαν για τις ώρες, τις μέρες, τα χρόνια... (ακόμα κι αν έγραφες εσύ ο ίδιος για όλα αυτά)... Αυτό που θα απουσίαζε από την αλήθεια, θα ήταν η αλήθεια. Αυτό που θα απουσίαζε από την αληθινή ζωή, θα ήταν η ζωή. Οι σκέψεις που κάνεις κάθε δευτερόλεπτο. Τα συναισθήματα που κάνεις κάθε λεπτό. Θα έλειπε ο χτύπος της καρδιάς σου και η αναπνοή του σώματός σου. Γιατί το κείμενο, το όποιο κείμενο, δεν έχει καρδιά και αναπνοή. Όσο ζωντανό κι αν καταφέρει να μοιάζει ή να γίνει. Και αυτό που θα έλειπε από την καταγεγραμμένη ζωή σου θα ήταν το βασικότερο συστατικό της: Εσύ.

Πολλές φορές αναρωτιέμαι ποια είναι η αληθινή αλήθεια αυτών των ανθρώπων που διάβασα την ζωή τους. Πώς θα ήταν να βίωνα μία μέρα μέσα στο μυαλό τους και στο σώμα τους; Πώς ήταν τα πραγματικά αδιέξοδα της ψυχής τους; Πώς ήταν οι πραγματικοί λαβύρινθοι του μυαλού τους;

Εγώ ξέρω πως τα δικά μου αδιέξοδα και οι δικοί μου λαβύρινθοι είτε γραφτούν από εμένα είτε από κάποιον άλλον σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να μεταφερθούν όπως τα ζω.

Άλλοτε τα πλησιάζω περισότερο, άλλοτε λιγότερο... Αλλά ποτέ δεν γίνεται ταύτιση γραφής-ζωής...

Άντε πάλι! Δεν ξέρω γιατί με απασχολεί τόσο αυτό το θέμα τελευταία...

Διαβάζοντας τις ζωές των άλλων μου συμβαίνουν δύο πράγματα.

Ζω τις ζωές των άλλων και απομακρύνομαι από την δική μου ή ζω την ζωή την δική μου και απομακρύνομαι από των άλλων.

Καμιά φορά, συμβαίνει, ταυτόχρονα.

Και νιώθω την ένωση και την απόσταση των ζωών.

Και είναι σαν να ζω τις ζωές των άλλων ζώντας και την δική μου. Ίσως δεν απομακρύνομαι... Ίσως πλησιάζω... την ίδια την ζωή...

Δεν ξέρω αν θέλω να καταγράψω τα όνειρα μου και δεν ξέρω και αν μπορώ να τα καταγράψω...

Διαβάζοντας τα όνειρα των άλλων απογοητεύομαι ή παίρνω θάρρος ανάλογα με το ποιος είναι ο άλλος και ποιο είναι το όνειρο.

Ξεκίνησα να γράφω πως μου αρέσει να διαβάζω την ζωή κάποιου... Υπάρχει κάτι ενδιαφέρον σε αυτό...

Καμιά φορά...

Σκέφτομαι πώς θα ήταν η δική μου ζωή αν την διάβαζα. Γεννήθηκε τότε. Έζησε τότε. Πέθανε τότε.

Κουνάω το κεφάλι. Κανείς δεν θα με μάθει πραγματικά. Είτε με γνωρίσει, είτε με διαβάσει. Όλα μάταιες προσπάθειες για επικοινωνία. Ο άνθρωπος είναι τόσο μπερδεμένος που δεν μπορεί να μεταφέρει το μπερδεμά του. Μπορεί μόνο να το φέρει, να το κουβαλάει. Ίσως αν μπορούσε με ακρίβεια να εκφραστεί να ξεμπερδευόταν. Αλλά αυτή η ακρίβεια έρχεται σε αντίθεση με την χαοτική του φύση... Με το υποσυνείδητό του...

Το υποσυνείδητό εκφράζεται πιο εύκολα μέσα από τις χαοτικές του εικόνες...
Το συνειδητό έχει ανάγκη τις δήθεν συγκεκριμένες λέξεις του...

Και κάπου εδώ πρέπει να σταματήσω...

Υπάρχει κάτι ενδιαφέρον στο να διαβάζεις την ζωή κάποιου...
Αλλά υπάρχει μεγαλύτερο ενδιαφέρον στο να ζεις την δική σου...