4/26/15

Δεν κατάλαβα τι δεν κατάλαβα...



Τα δύο τελευταία βιβλία που διάβασα... δεν τα καταλάβα... Ένιωσα ξαφνικά να γεμίζω με απορίες που δεν μπορώ να λύσω... δεν μπορούσα να καταλάβω... το νόημα των φράσεων... Μπορεί να έφταιγε και η μετάφραση... Μπορεί να έφταιγε το θέμα... Δεν έχω ιδέα τι συνέβηκε... Ξαφνικά ένιωσα την ανάγκη ενός δασκάλου... Ναι, γνωρίζω πως στο σήμερα όλοι ρωτάμε ηλεκτρονικά... αλλά μου λείπει ο διάλογος... Ένιωσα πολύ... Μόνη μου... Εννοώ... Δεν ήξερα τι κάνει κάποιος που διαβάζει ένα βιβλίο και για κάποιο λόγο δεν το καταλαβαίνει... Πού θα μπορούσα να απευθυνθώ; Σε κάποιον φιλόλογο; Σε κάποιον φίλο; Σε κάποιον ειδικό; Σε κάποιον μη ειδικό; Τα διάβασα για να τα διαβάσω αλλά δεν ένιωσα να μπαίνει ουσιαστικά μέσα μου αυτό που διάβασα... Δεν ξέρω γιατί μου φάνηκαν τόσο δύσκολα... Ένιωσα την ανάγκη... του να έχω ανθρώπους γύρω μου απλά και μόνο για να συζητήσω αυτά που διάβασα... και να μου πουν εκείνοι τι καταλαβαίνουν... Σκέφτηκα μέχρι να κάνω και μια ομάδα... μόνο και μόνο για να διαβάζουμε τα ίδια βιβλία και να μπορούμε να τα συζητάμε μετά... Να συναντιόμαστε μία φορά τον μήνα... Δεν χρειάζεται πιο συχνά... Δεν ξέρω γιατί αισθάνθηκα τόσο αβοήθητη... Διαβάζω κατά καιρούς διάφορα... ακόμα κι όταν δεν καταλαβαίνω κάτι... απλά το αφήνω... το προσπερνάω... ή προσπαθώ να το καταλάβω... αλλά είχα καιρό να νιώσω πως δεν καταλαβαίνω το μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου... Βέβαια, μπορεί να ευθυνόταν και η επιλογή των βιβλίων που έκανα... Ναι, ναι... Μπορεί κι αυτό... Δεν ήμουν ποτέ υπέρ της λογικής του «Τι θέλει να πει ο ποιητής.» και του «Τι θέλει να πει ο συγγραφέας.». Δεν μου άρεσε αυτή η αντιμετώπιση του ότι αν πεις κάτι διαφορετικό από αυτό που θεωρεί ο άλλος ότι ήθελε να πει ο ποιητής (πολλές φορές, δεν γίνεται να βρεις τον ίδιο τον ποιητή ή τον ίδιο τον συγγραφέα και να τον ρωτήσεις για να ξέρεις τι ακριβώς εννοεί... και, εξάλλου, ακόμα κι αν τον έβρισκες... υπάρχουν φορές που ούτε εκείνος δεν θα μπορούσε να το εξηγήσει!)... θεωρούνταν «λάθος» η δική σου ερμηνεία... Και μου άρεσε να έχω την δική μου άποψη-αίσθηση πάνω σε αυτά που εγώ διάβασα και διαβάζω... Και, φυσικά, ακόμα και τώρα το ίδιο υποστηρίζω... Υπάρχουν αυτά που λέει ο συγγραφέας... και υπάρχουν κι αυτά που καταλαβαίνεις εσύ... όσο πιο καθαρά τα λέει ο συγγραφέας τόσο πιο καθαρά τα λαμβάνεις κι εσύ... Όμως... τώρα... διάβαζα... και αισθανόμουν... πως δεν μπορώ να καταλάβω την βάση των πραγμάτων για να δώσω την δική μου ερμηνεία... Δεν έβγαζαν νόημα οι φράσεις... οι λέξεις... μου φαίνονταν μπερδεμένες... προσπαθούσα να καταλάβω που πάει το ρήμα... σε ποιο υποκείμενο... πού αρχίζει ή πού τελειώνει η πρόταση... Και σαν να έχω την ανάγκη να έρθει κάποιος να μου πει... όχι «Τι θέλει να πει ο ποιητής» με την έννοια της σύνθετης ερμηνείας... αλλά τι θέλει να πει ο ποιητής με την έννοια της απλής εξήγησης... Τώρα τα γράφω κι εγώ μπερδεμένα... Γιατί τα έχω πρόσφατα και ανακατεμένα μέσα μου... Απλά, κάπως, απογοητεύτηκα... Ένιωσα πως θα ήθελα να πηγαίνω σε ένα σχολείο (που δεν πήγα ποτέ) και να έχω έναν δάσκαλο ( που δεν είχα ποτέ). Σε αυτό το σχολείο θα είχε τα βιβλία που επιλέγω να διαβάσω και θα πήγαινα και θα ρωτούσα τον δάσκαλο όσα δεν καταλάβαινα. Και θα έκανα συζητήσεις δημιουργικές. Διαλόγους με ουσία. Που θα με πήγαιναν πιο μπροστά και όχι πιο πίσω. Αυτός ο δάσκαλος θα μπορούσε λίγο να με βοηθήσει να βάλω το μυαλό μου σε τάξη... και τις σκέψεις μου σε μια σειρά. Θα με άκουγε και θα με πρόσεχε. Και θα τον άκουγα κι εγώ. Σε αυτό το σχολείο δεν θα έκανα ούτε μία απουσία γιατί δεν θα ήθελα να κάνω ούτε μία απουσία. Δε θα ήταν πολλές ώρες αλλά λίγες και καλές... Σε αυτό το σχολείο θα μου ζητούσαν να είμαι ο καλύτερος δυνατός εαυτός μου... και θα με βοηθούσαν να πάω προς τα εκεί... Δεν θα με άφηναν να τα ανακαλύψω όλα μόνη μου... αλλά θα μου έδιναν τις βάσεις... τα πρώτα υλικά... και θα με άφηναν και ελεύθερη να δημιουργήσω και να γίνω εγώ... Θα ήταν το μάθημα πλασμένο γύρω από τον συγκεκριμένο μάθητη (εμένα) και τον συγκεκριμένο δάσκαλο (που απλά θα ήθελα να είναι άλλος από τον εαυτό μου). Νιώθω πολύ μόνη μου. Και όλα αυτά τα χρόνια τα βιβλία με έκαναν να μην νιώθω μόνη μου. Καταπολεμούσαν την μοναξιά μου. Τώρα... δεν ξέρω τι συνέβηκε... Μου άρεσε πάρα πολύ... που άρχισα πάλι να διαβάζω... αλλά δεν μου άρεσε καθόλου... που ένιωσα πάλι να μην καταλαβαίνω... Φυσικά, δεν είναι τίποτα τρομαχτικό το να μην καταλαβαίνεις... Κανένας λόγος να στενοχωριέσαι ή να ντρέπεσαι... Κανένας λόγος άγχους ή πανικού... Απλά δεν καταλαβαίνεις... Έχω μεγαλώσει μόνη μου και μόνη μου έχω μεγαλώσει... Θα την βρω την άκρη... όπως πάντα κάπως... στραβά και κουτσά την βρίσκω... απλά αυτό το κουτσά και αυτό το στραβά... ποτέ δεν με ικανοποιεί και ποτέ δεν θα με ικανοποιήσει... Όταν έλεγα παλιότερα ότι νιώθω αμόρφωτη... με κοιτούσαν και δεν με πίστευαν... «Εσύ νιώθεις αμόρφωτη;»... με ρωτούσαν... Μα δεν μπορούσε κανείς να καταλάβει το πόσο χαοτικά έχει μπει μέσα στο κεφάλι μου η όποια γνώση κατάφερε, όπως όπως, ξανά στραβά κουτσά, αυτό το κουτσά στραβά!,να μπει... Ξέρω πως θα ηρεμούσε το μυαλό μου αν κάποια στιγμή έμπαιναν τα πράγματα με μια λογική σειρά... Από την άλλη έχω καταλάβει πως όλο αυτό το χάος είναι κομμάτι του εαυτού μου, αν δεν είναι όλος ο εαυτός μου... Και, ίσως, πρέπει να σταματήσω να προσπαθώ για την σιωπηλή τάξη μέσα μου... και να πρέπει να εστιάσω στο πώς θα βγάλω την φωνή της αταξίας προς τα έξω... Δεν ξέρω... Για την ώρα... Ελπίζω το επόμενο βιβλίο που θα διαβάσω να το καταλάβω... Για να μην νιώσω τόσο μόνη μου στον δρόμο της μη κατανόησης... Για να μπορέσω, τουλάχιστον, να κάνω έναν διάλογο με τον συγγραφέα ή με τον εαυτό μου... Κλείνω τα δύο βιβλία μου που δεν κατάλαβα και τα βάζω στην βιβλιοθήκη... Ίσως να μην πειράζει... Να υπάρχουν στην βιβλιοθήκη μου κι αυτά που δεν καταλαβαίνω και που, ίσως, δεν θα καταλάβω ποτέ... Ας μην απογοητεύομαι... Ας είναι ο δρόμος μου γεμάτος βιβλία... Ανοιχτά και κλειστά, που καταλαβαίνω ή δεν καταλαβαίνω... Όλα αυτά κάπου μαζεύονται και κάπου πάνε... και μπορεί μέσα από όλα αυτά να καταφέρω να δημιουργήσω κάτι δικό μου. Ολοδικό μου. Μπορεί να είναι βιβλίο, μπορεί και να μην είναι. Μπορεί να έχει και άλλη μορφή. Αρκεί να δίνομαι ολοκληρωτικά σε ό,τι κάνω... Νομίζω τότε έχει νόημα η ζωή... Όσο καταφέρνω να δίνομαι ολοκληρωτικά και στα μεγάλα και στα μικρά... Μα ακόμα κι αυτό όταν δεν το καταφέρνω, δεν πειράζει... Δεν είναι να απογοητεύεται κανείς... Δεν θέλω να είμαι αυστηρή με εμένα... Αρκεί να νιώθω πως προσπαθώ για το καλύτερο... Κι ας μην υπάρχει κανένα «σχολείο» να με έσπρωξε ή να με σπρώχνει προς τα εκεί... Κι ας μην υπάρχει κανένα «βιβλίο»... να με μάθει πώς να διαβάζω... να με μάθει πώς να ζω...

( «Δεν πειράζει...» σκέφτηκα... και πήγα να ανοίξω το επόμενο βιβλίο... χωρίς να ξέρω αν θα ανήκει σε αυτά που θα καταλάβω (ή, τουλάχιστον, θα νομίζω ότι κατάλαβα) ή που δεν θα καταλάβω (ή, τουλάχιστον, θα νομίζω ότι δεν κατάλαβα)... )


4/25/15

Και αυτή η κυρία...



Και αυτή η κυρία που με πλησίασε... ήρθε και μου είπε σιγά... πως δεν μιλάει σε όλους... αλλά πως για κάποιο λόγο θέλει να μιλήσει σε εμένα... Γιατί με βλέπει με τα χαρτιά μου και τα βιβλία μου... Γιατί της φαίνομαι άνθρωπος «ανοιχτός»... Με ρώτησε... αν γράφω ή αν μεταφράζω... Κι εγώ απάντησα πως γράφω... Τότε μου είπε πως τώρα πια όλοι γράφουν... πως δεν το λέει για εμένα... αλλά πως νιώθει πως κυκλοφορεί πολύ σαβούρα πια... στο γράψιμο, στην συγγραφή, στα βιβλία... Δεν της αρέσουν αυτά... τα βιβλία τα καινούρια... Και εγώ κούνησα το κεφάλι... Δεν ήταν εύκολο, εξάλλου, να διαφωνήσω με την λογική της σαβούρας... Από την άλλη... όπως συμπλήρωσε και η συγκεκριμένη κυρία... εκείνη δεν το είπε ακριβώς έτσι... αλλά αυτό εννοούσε... δίνεται δρόμος και τρόπος και σε κάποιους άλλους ανθρώπους... Δίνεται η δυνατότητα πια... μέσα στην σαβούρα να ανακαλύψεις και κάτι ιδιαίτερο και μοναδικό... που, ίσως, πριν δεν θα ακουγόταν καθόλου... Έπειτα αλλάξαμε θέμα... Με ρώτησε κάτι για το τυφλό σύστημα... για το αν κάποιος γνωρίζει γραφομηχανή αν είναι εύκολο να περάσει στους υπολογιστές... έτσι της έχουν πει... ότι δεν θα είναι τόσο δύσκολο να αγγίξει λίγο την τωρινή τεχνολογία... έστω και δειλά... Με αντιμετώπισε σαν να έχω γνώσεις... και είναι περίεργο όταν θεωρούν έτσι όπως με κοιτάζουν ότι γνωρίζω πράγματα που δεν τα γνωρίζω... Βέβαια, αυτό το πέρασμα από την γραφομηχανή στον υπολογιστή... μου ακούστηκε λογικό και προσιτό... Της είπα πως τα βασικά δεν θα είναι δύσκολο να τα μάθει... Αν τα έχω μάθει εξάλλου εγώ... Μπορεί να τα μάθει ο οποιοσδήποτε... Και εκείνη γέλασε... Άρχισε να μου διηγείται για την ζωή της... Και είναι φορές που δεν χορταίνω να ακούω για τις ζωές των ανθρώπων... Η αλήθεια πάντα με συγκινεί... Μου μίλησε και εκείνη για την αλήθεια... Μου είπε το θέμα είναι ό,τι κάνεις να είναι αληθινό... «Αυτό λέω σε όλους. Ό,τι κάνεις να το κάνεις αληθινό.»... Όχι, στο ψέμα... Όχι, ακόμα και στα κατά συνθήκη ψεύδη... Και βρήκε άνθρωπο να μιλήσει για την αλήθεια... που νιώθω ότι όλος ο αγώνας μου είναι στο να καταφέρω να δημιουργήσω μια αληθινή κίνηση ή μια αληθινή φράση... Μου είπε πως μου μιλάει για εκείνην και για την ζωή της για να καταλάβω πως και τότε ήταν δύσκολα... βέβαια τότε... χτίζονταν τα πράγματα... τώρα για εμάς είναι διαφορετικά... «Έζησε μια γεμάτη ζωή.» και αναρωτήθηκα αν κι εγώ στο μέλλον θα μπορώ να πω το ίδιο για εμένα... «Έζησα μια γεμάτη ζωή.»... Την κοίταζα και δεν έμοιαζε να είναι όσο μου είπε ότι είναι... Θα έφτανα κι εγώ ως εκεί; Στα 70, στα 80, στα 90; «Γδύσε έναν άνθρωπο.» μου είπε «Γδύσε κι άλλον έναν. Και θα δεις πως όλοι ίδιοι είμαστε. Κάτω από τα ρούχα είμαστε όλοι ίδιοι...»... Φαντάζομαι μια νοσοκόμα του στρατού θα έγδυσε πολλούς ανθρώπους... θα είδε πολλά γυμνά σώματα... και όχι στις καλύτερες συνθήκες... «Είμαστε όλοι ίδιοι...» σκέφτηκα ξανά... Την ρώτησα το όνομά της... και εκείνη με ρώτησε «Γιατί; Για να γράψεις την ζωή μου; Θα με κάνεις βιβλίο;»... στην αρχή φοβήθηκα πως με κατάλαβε... όταν μου συμβαίνουν τέτοιες στιγμές... το μυαλό μου –μάτταια βέβαια-προσπαθεί να συγκρατήσει όσα λέγονται... για να τα σημειώσω αργότερα... κι αν όχι για να γίνουν κάτι μεγάλο... ακόμα και μόνο για εμένα... για να θυμάμαι ότι κάπου, κάπως, κάποτε, κάποιος μου είπε κάτι... το οτιδήποτε που μου ακούστηκε εκείνη την στιγμή ανθρώπινο... και θέλω να γνωρίζω το όνομα... αυτού του κάποιου που μου το είπε... Ύστερα, όμως, κατάλαβα... πως δεν ήταν σε σχέση με εμένα... δεν κατάλαβε κάτι για εμένα... ήταν σε σχέση με αυτήν... η φωνή της ήταν σαν να μου το ζητάει... Σαν να θέλει να αποτυπωθεί κάπου η ζωή της... Ναι, έζησε μια γεμάτη ζωή... και θέλει να αφήσει το σημάδι της... Το άφησε, βέβαια, και μέσα από τα παιδιά της και τα εγγόνια της.... αλλά θέλει να το αφήσει και στο χαρτί... «Μπορεί να ξανασυναντηθούμε...» μου είπε... «Εδώ...» «Και τότε να γράψεις για εμένα...»... Μα εγώ δεν χρειάζεται να ξανασυναντηθώ μαζί της για να γράψω κάτι για αυτήν... Και αυτή η μέχρι τώρα μία και μοναδική συνάντησή μας... είναι αρκετή... Είναι η αλήθεια που συγκινεί... Και η αλήθεια δεν χρειάζεται δεύτερη φορά για να επιβεβαιωθεί... Μία φορά είναι αρκετή... Και γράφω αυτά τα λίγα... γιατί κι αυτά μου φαίνονται αρκετά... Πολλές φορές... δεν χρειάζονται πολλά... τίποτα παραπάνω... από αυτό που ήδη συμβαίνει... Την είδα να με χαιρετάει...

Και είδα να με χαιρετάει ένα μέλλον που εγώ δεν πρόκειται να έχω... Κάτι άλλο ζητάω από την ζωή... ακόμα και από το να λέω ότι «Έζησα μια γεμάτη ζωή.»... Κι όμως... τι άλλο μπορεί να ζητήσει κανείς από την ζωή πέρα από το να ζήσει μια γεμάτη ζωή; Δεν μου είναι αρκετή μια ζωή ακόμα κι αν είναι γεμάτη...

Μα είναι πάντα ωραίο να συναντάς ανθρώπους ευχαριστημένους από την γεμάτη ζωή τους... Γεμίζει η ζωή σου με γεμάτες ζωές...


4/24/15

Μπορεί να...



Μπορεί να μην είμαι αριστούργημα...

Μπορεί να είμαι γεμάτη από «λάθη» μορφής ή περιεχομένου... Γραμματικά, συντακτικά, ορθογραφικά, εκφραστικά, νοηματικά... ποσότητας ή ποιότητας... Μπορεί να ξεχάστηκα... και να αφέθηκα να γίνω λίγο πιο «πολύ» ή να θυμήθηκα... και να αποφάσισα να γίνω λίγο πιο «λίγη»... Μπορεί να έχασα το μέτρο... Μπορεί να έδιωξα τα όρια... Μπορεί να έγινα αρκετά πιο υπερβολική... Μπορεί να έγινα και υπερβολικά πιο αρκετή... Μπορεί να έμεινα χωρίς τίτλο... Να μην κατάφερα να με ονομάσω ή να μην κατάφεραν να με ονομάσουν οι άλλοι... Μπορεί να έμεινα χωρίς αρχή... Να μην κατάφερα να με αρχίσω ή να μην κατάφεραν να με αρχίσουν οι άλλοι... Μπορεί να είμαι χωρίς συνέχεια... Μπορεί να είμαι χωρίς τέλος... Μπορεί να ήρθαν πρώτα αυτά που ήταν να έρθουν μετά... και μετά αυτά που ήταν να έρθουν πρώτα... και αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να είμαι ανακατεμένη... Μπορεί να είμαι μπερδεμένη... Μπορεί και να μην ήρθαν... ούτε τα επόμενα ούτε τα ύστερα... ούτε αυτά ούτε τα άλλα... και αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να είμαι ανολοκλήρωτη... Μπορεί να είμαι ατελείωτη... Μπορεί να είχα εκείνα τα ρομαντικά σημεία που γύρισαν ενάντια στον εαυτό μου... Μπορεί να είχα εκείνα τα κυνικά σημεία που γύρισαν ενάντια στους άλλους... Μπορεί και να ήταν ή να έγιναν αντίθετα και αντίστροφα... Μπορεί και να ήμουν ή να έγινα αντίθετη και αντίστροφη... Μπορεί να είχα εκείνα τα κωμικά σημεία που έκλαιγαν και εκείνα τα δραματικά σημεία που γέλαγαν... Εκείνα τα ψηλά σημεία που όλο και χαμήλωναν και εκείνα τα χαμηλά σημεία που όλο και ψήλωναν... Μπορεί να μην έχω ισορροπία... Μπορεί να μην έχω δομή... Μπορεί να μην έχω βάση... Μπορεί να μην έχω κορφή... Μπορεί να μην έχω χώρο... Μπορεί να μην έχω χρόνο... Μπορεί να μην είμαι σύγχρονη... Μπορεί να μην είμαι κλασσική... Μπορεί και να είμαι όλα μαζί... Μπορεί και να μην έχω εποχή... Μπορεί να είμαι το κλασσικό που νιώθεις σύγχρονο και το σύχρονο που νιώθεις κλασσικό... Μπορεί να μην ανήκω σε κάποιο είδος... Μπορεί να μην ανήκω σε κάποια κατηγορία... Μπορεί να είμαι η ζωή... Μπορεί και η φαντασία... Μπορώ να γίνω η πληγή... Μπορώ και η ευτυχία... Μπορεί να σκίστηκα, να τσαλακώθηκα, να μουτζουρώθηκα... Μα κάθε σκίσιμο, κάθε τσαλάκωμα, κάθε μουτζούρα... μπορεί να κρύβει την δική της ιστορία, μπορεί να δείχνει την δική μου ιστορία... Μπορεί να σκίστηκα επειδή άφησα να με γνωρίσουν και αφέθηκα στο να γνωρίζω και να γνωρίζομαι... Μπορεί να τσαλακώθηκα επειδή άφησα να με διαβάσουν και αφέθηκα στο να διαβάζω και να διαβάζομαι... Μπορεί να μουτζουρώθηκα επειδή άφησα να με σημειώσουν και αφέθηκα στο να σημειώνω και να σημειώνομαι... Μπορεί να μην έχω τάξη... Μπορεί να μην έχω λογική... Μπορεί να μην έχω σειρά... Μπορεί, ίσως, να έχω αισθητική... Μπορώ να είμαι γενική... Μπορώ να γίνω ειδική... Μπορώ να είμαι εικόνες... Μπορώ να γίνω μουσική... Μπορώ, ίσως, να είμαι και να γίνω ατμόσφαιρα... Μπορώ, ίσως, να γίνω και να είμαι αισθήσεις... Μπορεί να μην είμαι τίποτα... Μπορεί να είμαι και κάτι... Μπορεί να είμαι γεμάτη από «λάθη» περιεχομένου ή μορφής...Μπορεί να μην γίνεται να αλλάξω... Μπορεί να μην χρειάζεται να «διορθωθώ»...

Μπορεί να μην είμαι αριστούργημα... αλλά μπορεί και όλα τα παραπάνω να είναι με έναν ιδιαίτερο τρόπο ανθρώπινα αριστουργηματικά...

Μπορεί και όχι...



4/3/15

Συνήθιζα να...


(Αυτά έγραφα στις 3/3/2015... Ένα μήνα πριν...)



Συνήθιζα να μου γράφω...

Να προσπαθώ να καταλάβω αυτά που δεν καταλαβαίνονται...

Να προσπαθώ να εξηγήσω αυτά που δεν εξηγούνται...

Να προσπαθώ να εκφράσω αυτά που δεν εκφράζονται...

Τώρα δεν ξέρω...

Αν έχασαν οι λέξεις τα νοήματα ή τα νοήματα τις λέξεις...

Μα κάτι γίνεται...

Και δεν μπορώ...

... να ακινητοποιηθώ για να εστιάσω...

... να αποστασιοποιηθώ για να γράψω...

Τώρα πρέπει απλά...

Να κάνω.
Να τρέχω.
Να είμαι.

Βέβαια... Το να μου γράφω...
Έρχεται και φεύγει...

Είναι ένα στάδιο αυτό το τωρινό...
Αυτό το να μην μου γράφω...
Όπως ήρθε, θα φύγει...

Φοβάμαι πως αν σταματήσω θα εκραγώ.
Αν πάψω να ρέω, θα καταρρεύσω.

Μόνο αυτή η κίνηση της συνέχειας με βοηθάει να συνεχίζω...

Θα μου γράψω ξανά...

Απλά δεν μου γράφω τώρα...