Είμαι Εδώ

Ένας άνθρωπος που αγαπώ,
μια αγαπητή Φίλη,
που έχω καιρό να την δω και να την ακούσω,
όταν ανταλλάζαμε μηνύματα-γράμματα από μακρυά,
στο τέλος, τις περισσότερες φορές, σχεδόν πάντα, αν όχι πάντα, μου έγραφε...

"Είμαι Εδώ"

Δεν έχει ιδεά πόσο με άγγιζε αυτό το "Είμαι Εδώ" της, πόσο με συγκινούσε...
Δεν έχω ιδέα πόσες φορές έκλαψα με αυτό... Νομίζω αμέτρητες ή, ίσως, μετρημένες... όσες (ακριβώς ή περίπου) φορές μου το έγραψε...

Ό,τι κι αν ήταν το περιεχόμενο των μηνυμάτων μας...
Όποια κι αν ήταν η αίσθησή τους...
Δεν είχε σημασία...
Το "Είμαι Εδώ" της ερχόταν σαν μια λύτρωση απέναντι στην όποια θλίψη ή χαρά, στην όποια ανησυχία ή αναζήτηση...

Δύο λέξεις
ήταν αρκετές.

Όχι μόνο για να την νιώσω κοντά μου, όχι μόνο για να την νιώσω δίπλα μου, μα και για να αισθανθώ κάτι ακόμα πιο βαθύ και ουσιαστικό... Μέσα σε αυτό το "Είμαι Εδώ" ένιωθα σαν να ενώνεται όλος ο κόσμος, σαν να ενώνονται όλοι οι άνθρωποι, σαν να ενώνεται το σύμπαν όλο...

Αυτή η Φίλη ήταν (και συνεχίζει να είναι) μια μικρή (και μεγάλη) Φιλόσοφος. Με έκανε να νιώθω πως με αποδέχεται όπως είμαι και αυτό είναι από τα πιο σημαντικά δώρα που μπορεί να σου προσφέρει κάποιος... Επίσης, αγωνιζόταν (και συνεχίζει να αγωνίζεται) με έναν δικό της μοναδικό τρόπο για τον δικό της μοναδικό δρόμο... Ταλαιπωριόταν μέσα σε αυτήν την αναζήτηση όπως, εξάλλου, συνηθίζεται να συμβαίνει με τους διαφορετικούς ανθρώπους με τις ιδιαίτερες ευαισθησίες...

Όταν συναντιόμαστε είναι πάντα σαν να μην πέρασε ούτε μία μέρα, ούτε μία στιγμή, από την τελευταία φορά που την είδα...

Εμείς μπορούμε να έχουμε αλλάξει...
Οι ζωές μας μπορούν να έχουν αλλάξει...
Μα όταν βρισκόμαστε νιώθω την ίδια πάντα αγάπη και τον ίδιο πάντα θαυμασμό...
Νιώθω την ίδια ζεστασιά και την ίδια οικειότητα...
Και η κατανόηση είναι πάντα εκεί... Υπαρκτή και Ζωντανή μεταξύ μας...

Το "Είμαι Εδώ" της ισχύει σε όλα τα επίπεδα...
σε όλες του τις μορφές με όλες του τις πλευρές του...
και από κοντά και από μακρυά
γραπτά ή προφορικά
λεκτικά ή σωματικά
πρακτικά ή πνευματικά
Ακόμα κι όταν δεν έχουμε επαφή
όταν χανόμαστε μέσα στον χωροχρόνο
το "Είμαι Εδώ" της, χωρίς εκείνη να το γνωρίζει, με ακολουθεί.

Το αισθάνομαι και το μοιράζομαι κι εγώ με την σειρά μου...

"Είμαι Εδώ" νιώθω την ανάγκη να πω σε όσους έχουν την ανάγκη να το ακούσουν.

"Είμαι Εδώ"

Και τίποτα παραπάνω δεν νιώθω να χρειάζεται να προσθέσω.

"Είμαι" και "Εδώ"

Αυτό είναι αρκετό.

Τι άλλο να ζητήσει κανείς πέρα από το βάρος και το βάθος των δύο αυτών τόσο απλών μα και τόσο σύνθετων λέξεων;

Για Εσένα...

Είμαι Εδώ.

Το παράδοξο του χωρισμού

Το παράδοξο με τον χωρισμό

Ο μόνος άνθρωπος με τον οποίο μοιράζεσαι το ίδιο συναίσθημα της απώλειας είναι αυτός με τον οποίο χώρισες και με τον οποίο δεν μπορείς να το μοιραστείς.

Απώλεια

Απώλεια

Απώλεια: Στέρηση πράγματος που είχε κανείς στην κατοχή του.

Αυτό που νιώθεις ότι στερήθηκες θέλω να αναρωτηθείς αν το είχες πραγματικά. Μπορεί να το είχες, μπορεί και να μην το είχες. Μπορεί να το είχες και να μην είναι αυτό ακριβώς που νιώθεις ότι στερήθηκες. Μπορεί να το είχες και να είναι αυτό ακριβώς που νιώθεις ότι στερήθηκες. Πολλά μπορεί... Σε κάθε περίπτωση, μην βιαστείς να βγάλεις συμπεράσματα. Όταν βρίσκεσαι στο σημείο μετά από μια απώλεια δεν έχεις αρκετά καθαρό μυαλό για να κρίνεις ή καλύτερα για να καταλάβεις μια κατάσταση. Η ψυχολογία σου είναι θολωμένη, η σκέψη σου μπερδεμένη και τα συναισθήματά σου ακατάστατα. Όλα έντονα. Οφείλεις να δώσεις στον εαυτό σου τον χώρο και τον χρόνο που χρειάζεται... για να περάσει όλα τα στάδια... Θα θρηνήσεις. Είναι γεγονός. Δεν γίνεται να μην θρηνήσεις. Αν δεν θρηνήσεις... σημαίνει πως δεν αφήνεσαι στο να θρηνήσεις... Βρίσκεσαι σε άρνηση ή σε αντίδραση... και ακόμα και τότε... θα έρθει και πάλι η στιγμή... που θα θρηνήσεις... απλά θα έχεις πρώτα ταλαιπωρηθεί μέσα στο πείσμα σου να αντισταθείς στον πόνο. Θα πονέσεις. Και θα πρέπει να έρθεις αντιμέτωπος με τον πόνο. Δεν γίνεται να βιώσεις την απώλεια χωρίς τον πόνο... ίσως να μην γίνεται να βιώσεις και τον πόνο χωρίς την απώλεια... Πρέπει να είσαι προετοιμασμένος πως θα εξαντληθείς... Η κούραση που νιώθεις δεν θα είναι μόνο σωματική... Η ψυχολογική εξασθένιση θα έρθει και θα είναι σύντροφός σου για κάποιο καιρό... μην αφήσεις τον χρόνο αυτόν να είναι ελάχιστος... μην του επιτρέψεις όμως να γίνει και ατελείωτος... Δεν είναι όλες οι απώλειες ίδιες. Δεν είναι όλοι οι άνθρωποι ίδιοι. Δεν είναι όλες οι διαδικασίες ίδιες. Δεν είναι όλοι οι χρόνοι ίδιοι. Δώσε τόσο χρόνο... όσο χρειάζεσαι όχι μόνο εσύ... αλλά όσο χρειάζεται η απώλεια... για να ενσωματωθεί με εσένα... αφήσε την να γίνει εμπειρία... βίωμα...

Τι έχει κανείς πραγματικά στην κατοχή του;

Ένα πράγμα;
Έναν άνθρωπο;
Μία σχέση;
Μία εμπειρία;
Μία ανάμνηση;
Μία στιγμή;

Τι μπορούμε να πούμε άραγε πως κατέχουμε;

Μια ιδέα;
Μια σκέψη;
Ένα συναίσθημα;
Ένα βίωμα;

Κι αν άραγε αρχίσουμε να νιώθουμε... πως μία ίσως να είναι η πραγματικότητα... πως τίποτα δεν κατέχουμε... ίσως τότε αρχίσουν οι απώλειες να είναι λίγο διαφορετικές...

Κατέχουμε μια ανακάλυψη;
Κατέχουμε μια τέχνη;

Μπορούμε άραγε να υποστηρίξουμε πως κατέχουμε... να τολμήσουμε να το αρθρώσουμε (;) ... την ζωή;

Μα όχι... Δεν γίνεται να κατέχουμε την ζωή... Πώς γίνεται να την κατέχουμε... όταν... τίποτα δεν μπορούμε να ορίσουμε... με σιγουριά, με ασφάλεια... Δεν υπάρχει τίποτα δεδομένο... Ακόμα και τα πιο κοντινά... σε αυτά που θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε δεδομένα... ακόμα κι αυτά δεν είναι... Δεν είναι τίποτα σίγουρο... Η ζωή κάνει τα δικά της... ακόμα κι αν εμείς προσπαθούμε να την κάνουμε να κάνει τα δικά μας...

Δεν κατέχουμε... τους ανθρώπους... Αυτό... θα ήταν θλιβερό... Να πεις πως κατέχεις έναν άνθρωπο...

(Κατέχω: Έχω στην ιδιοκτησία μου)

Θα ήταν πολύ θλιβερό... Σαν να υποστηρίζεις πως έχεις έναν άνθρωπο στην ιδιοκτησία σου... Με πονάει και μόνο η σκέψη...

Ή πως τον εξουσιάζεις

(Κατέχω: Εξουσιάζω)

ή πώς τον κατακτάς

(Κατέχω: Κατακτώ)

ή πώς τον κυριεύεις

(Κατέχω: Κυριεύω)

ή...

(Κατέχω: ... ; )

Μα πώς μπορούμε άραγε να ζούμε ανάμεσα σε απώλειες (που σημαίνουν στέρηση πραγμάτων που κατέχουμε) όταν η αλήθεια είναι πως δεν κατέχουμε τίποτα; Ακόμα κι αυτά που νομίζουμε πως κατέχουμε... δεν τα κατέχουμε... Ίσως η απώλεια θα έπρεπε να οριστεί... αλλιώς...

Στέρηση πράγματος που νομίζουμε πως κατέχουμε...

Ίσως αυτό να ήταν-να είναι πιο κοντά στην αλήθεια της ζωής και στην αλήθεια την δική μας...

Απώλεια: Στέρηση πράγματος που νομίζει πως είχε κανείς στην κατοχή του.

05.10.2015 Δευτέρα

(Σκόρπιες) Σκέψεις (μου)


Καμία «κατηγορία» ανθρώπων δεν είναι αρκετά καλή για κανέναν άνθρωπο.
-
Οι «ταμπέλες» είναι για τα καταστήματα όχι για τους ανθρώπους.
-
Οι τιμές είναι για τα προϊόντα όχι για τα συναισθήματα.
-
Οι εκπτώσεις είναι για ό,τι πουλιέται όχι για ό,τι βιώνεται.
-
Τα όρια μεταξύ επίμονης επιμονής και ανυπόμονης υπομονής είναι αχνά.
-
Με σπασμένη χορδή καμία μελωδία δεν ακούγεται σωστά.
-
Ό,τι γράφεται δεν είναι απαραίτητα για να έχει διαβαστεί.

Ό,τι διαβάζεται δεν είναι απαραίτητα για να έχει γραφτεί.
-
Ό,τι φωτίζει, φωτίζεται.

Ό,τι σκορπίζει, σκορπίζεται.
-
Δεν αρκεί να ρίξεις το ζάρι για να νικήσεις.

Δεν αρκεί να κουνήσεις το πιόνι για να κερδίσεις.
-
Αυτός που ξεκινάει πρώτος δεν είναι απαραίτητα και αυτός που θα τα καταφέρει να τερματίσει.
-
Δεν αρκεί να γεννηθείς για να ζήσεις.

«Μου χαλάς την εικόνα μου»

Ήταν τότε που άρχισα να νιώθω την ανάγκη να διδάξω και που θέλησα να πάω να παρακολουθήσω ως ακροάτρια μερικούς δασκάλους... Ένιωθα να έχω απομακρυνθεί από την διαδικασία των μαθημάτων και των σεμιναρίων και ήθελα να έρθω ξανά σε επαφή με αυτήν την πλευρά του θεάτρου (Παρένθεση: Δεν τα κατάφερα να κάνω αυτό που ήθελα να κάνω και να βρω αυτό που αναζητούσα...)...

Ανάμεσα στα διάφορα μαθήματα παρακολούθησα, κάποια στιγμή, ένα μάθημα υποκριτικής ενός δασκάλου (ένα, μόνο ένα μάθημα, στον συγκεκριμένο δάσκαλο δεν υπήρχε περίπτωση να επιλέξω να παρακολουθήσω και δεύτερο.).

Με σήκωσε στην σκηνή μαζί με όλους τους μαθητές (υπάρχουν αρκετοί δάσκαλοι που δεν θα δεχτούν να μείνεις ακροατής και θα σου ζητήσουν να συμμετέχεις, το καταλαβαίνω και το σέβομαι και, ταυτόχρονα, βάζω και έναν μικρό αστερίσκο ένστασης που θα αναλύσω, ίσως, κάποια επόμενη φορά). Καλά ως εδώ; Καλά ως εδώ. Ζήτησε από έναν-έναν να κάνει κάτι και οι υπόλοιποι παρακολουθούσαμε αυτό που έκανε ο ένας. Καλά ως εδώ; Καλά ως εδώ. Τα προβλήματα ξεκινάνε όταν ο συγκεκριμένος δάσκαλος ΕΝΩ ο καθένας έκανε αυτό που έκανε (!), την ώρα που το έκανε (!!!), σχολίαζε υποτιμητικά (!!!!!) τον άνθρωπο που το έκανε (!!!!!!!). Τα συγκεκριμένα υποτιμητικά σχόλια έγιναν σε συγκεκριμένα άτομα... δεν σχολιάστηκαν δηλαδή όλοι υποτιμητικά... αλλά μόνο κάποιοι (αρκετοί) μαθητές... Δεν ήταν προς όλους αλλά προς κάποιους αυτή η απαράδεκτη συμπεριφορά... π.χ. Προς έναν άνθρωπο που είχε «παραπάνω» κιλά (Κατά την άποψη του δασκάλου; Κατά την άποψη της κοινωνίας;)... του έλεγε διάφορους επιθετικούς προσδιορισμούς σε σχέση με τα κιλά του ΕΝΩ εκείνος αυτοσχεδίαζε... Καθόλου καλά ως εδώ; Καθόλου καλά ως εδώ. (Και μην μου πείτε πως ήταν στοχευμένο, γινόταν δηλαδή επίτηδες για να φέρει κάποιο αποτέλεσμα, ήταν δηλαδή «σχέδιο διδασκαλίας» με την έννοια να κάνει τον μαθητή να νιώσει άσχημα και να το ξεπεράσει... Δεν ήταν.). (Επίσης, φυσικά, ακόμα και προς όλους να ήταν αυτή η συμπεριφορά, πάλι θα είχα θέμα.).

Το στομάχι μου άρχιζε να ανακατεύεται... ενώ ευχόμουν να μην έρθει η δική μου σειρά... γιατί δεν είχα αποφασίσει αν θέλω να κάνω κάτι μέσα σε αυτήν την τόσο άσχημη ατμόσφαιρα... (αν μπορούσα να σας μεταφέρω έστω και λίγη από την συγκεκριμένη ατμόσφαιρα, σας βεβαιώνω, θα ανακατευόταν και το δικό σας στομάχι... Δυστυχώς, η γραφή μου δεν έχει φτάσει σε αυτό το επίπεδο του να καταφέρνει να αναπαράγει αυτού του τύπου τις ατμόσφαιρες... Δεν ήταν μόνο το τι λεγόταν αλλά και το πώς λεγόταν... Ο τρόπος που τα έλεγε, δυστυχώς (ή μάλλον ευτυχώς για εσάς) δεν μπορεί να μεταφερθεί... Μια εικόνα... χίλιες λέξεις... Ένα βίωμα... Πόσες λέξεις;)... Ή μάλλον είχα αποφασίσει... Δεν ήθελα να σηκωθώ και θα του το έλεγα. Τελικά πέρασε την σειρά μου. Με προσπέρασε. Δεν έχω ιδέα τι συνέβηκε (και δεν με ενδιέφερε). Μπορεί να ήταν επειδή του ζήτησα να είμαι ακροάτρια, μπορεί να ήταν το επικριτικό μα καθόλου υποκριτικό ύφος μου, μπορεί απλά να με ξέχασε, μπορεί το οτιδήποτε. Σημασία έχει πως δεν σηκώθηκα και ένιωσα ανακούφιση και επειδή δεν θα βομβαρδιζόμουν με ένα σωρό υποτιμητικά σχόλια και επειδή δεν χρειαζόταν να δικαιολογηθώ επειδή δεν θέλω να σηκωθώ επειδή δεν θέλω να βομβαρδιστώ με ένα σωρό υποτιμητικά σχόλια...

Αφού σηκώθηκαν όλοι... και έκαναν αυτό που έκαναν... και ακούγαμε αυτά που ακούγαμε... Μας είπε να σηκωθούμε όρθιοι... Έγινε άλλος ένας αυτοσχεδιασμός, άλλη μια άσκηση... Και στο τέλος, αφού είχε περάσει η ώρα του μαθήματος, ήμασταν σε μια σειρά πάνω στην σκηνή, όρθιοι, ο ένας δίπλα στον άλλον, μας ζήτησε να μείνουμε εκεί ενώ εκείνος καθόταν κάτω από την σκηνή και μας κοίταζε... Μας κοίταξε και μας είπε ότι είμαστε ένα όμορφο τμήμα... Τότε (έγινε το αποκορύφωμα για εμένα!)... γύρισε στην γυναίκα δίπλα μου και της είπε να κατέβει από την σκηνή (!) γιατί του χαλάει (!!!) την εικόνα (!!!!!) του τμήματος του (!!!!!!!)... Έτσι ακριβώς... «Του ΧΑΛΑΕΙ την εικόνα!»... «Μου χαλάς την εικόνα μου»! Της είπε... Ξέρετε γιατί; Επειδή ήταν (για εκείνον) μεγάλη (γιατί για το θέατρο δεν ήταν μεγάλη αφού το θέατρο δεν «κοιτάζει» ηλικίες)... Μάλιστα, μάλιστα... μεγάλη... Η γυναίκα ήταν 40-45 χρονών ενώ όλοι οι άλλοι ήμασταν μικρότεροι (αλλά και πάλι σε διάφορες ηλικίες, 18-35). Έμεινα έκπληκτη! Το εννοώ. Άνοιξα το στόμα σαν καρτούν... και νομίζω τραύλισα κάτι σαν... «Μα τι λέτε;» αλλά δεν θυμάμαι αν και πόσο δυνατά το είπα... Και έχω την αίσθηση πως, ίσως, δεν μπορώ να είμαι και σίγουρη, και κάποιοι άλλοι μαθητές ένιωσαν όπως εγώ. Υπήρξε μια μικρή συνολική αναταραχή... Πάντως, θυμάμαι πως γύρισα στην γυναίκα δίπλα μου και σιγά (είχα αυτήν την δυνατότητα αφού στεκόταν τόσο κοντά μου) της είπα (ένιωσα την ανάγκη να αποκαταστήσω την τάξη και για το θέατρο και για την ζωή)... «Το Θέατρο, πάντως, έχει ανάγκη από ώριμες γυναίκες. Στα 18-20 υπάρχουν πολλές κοπέλες που ενδιαφέρονται για το θέατρο. Στα 40 σπανίζουν οι καλές γυναίκες ηθοποιοί.» (Δεν ήταν φράση δική μου... ήταν εμπνευσμένη από κάτι παρόμοιο που είχε πει ένας άλλος δάσκαλος μου κάποτε... και που με είχε προβληματίσει πολύ... με έβαλε σε διάφορες σκέψεις για διάφορους λόγους... αλλά ίσως κι αυτό το αναλύσω κάποια άλλη φορά...)... Εκείνη με κοίταξε... και χαμογέλασε... Αλλά εμένα το δικό μου στομάχι συνέχιζε να ανακατεύεται... Εκείνος δεν νομίζω να άκουσε τι είπα. Εκείνη δεν κατέβηκε από την σκηνή (νομίζω πως δεν κατέβηκε επειδή είχε μείνει έκπληκτη κι εκείνη κι όχι επειδή έπαιξε ρόλο αυτό που της είπα εγώ...). Και εκείνος το προσπέρασε και συνέχισε να λέει... για το τι όμορφο τμήμα έχει! Έπειτα μας ρώτησε αν όλοι θα παρακολουθήσουμε το μάθημά του... κι εγώ του είπα πως το πιθανότερο είναι πως δεν θα το παρακολουθήσω (νομίζω πως δεν του είπα πως σίγουρα δεν θα το παρακολουθήσω αλλά πώς μάλλον δεν θα το παρακολουθήσω παρόλο που γνώριζα πως δεν υπήρχε περίπτωση να το παρακολουθήσω...). Εκείνος ενοχλήθηκε. Κάναμε έναν διάλογο... παράλογο... γρήγορο... και χωρίς ιδιαίτερο νόημα... (Τα θέματα της συζήτησής μας ήταν... π.χ. Αφού είσαι ήδη ηθοποιός γιατί έρχεσαι σε μαθήματα;! Χρειάζεται άραγε να εξηγώ τα αυτονόητα; Όλοι οι ηθοποιοί που σέβονται τον εαυτό τους γνωρίζουν πως μπορεί να θελήσουν να επιστρέψουν στην μάθηση και στην εκπαίδευση... και πως αυτό είναι ένα ταξίδι που δεν τελειώνει ποτέ... Ανεξάρτητα αν σε εμένα τώρα είχε μπει και ο παράγοντας διδασκαλία, θα μπορούσα να το χρειάζομαι και μόνο ως ηθοποιός...)...

Δεν του είπα γιατί δεν θα έμενα. Με έχασε στο πρώτο υποτιμητικό σχόλιο... και μέχρι το τελευταίο υποτιμητικό σχόλιο... ήθελα να αρχίσω να βαράω το κεφάλι μου στον τοίχο ή να φύγω τρέχοντας... Προτίμησα το δεύτερο γιατί δεν μου έφταιγε σε τίποτα ούτε το κεφάλι μου ούτε ο τοίχος!... Και αυτό και έκανα... έφυγα... τρέχοντας...

Ω! Θέατρο!

Πόσο σε λυπάμαι, καμιά φορά, όταν σκέφτομαι σε πόσες αίθουσες ταλαιπωριέσαι;! Εσύ, δεν ευθύνεσαι... για το ότι υπάρχουν άνθρωποι που σε χρησιμοποιούν απλά και μόνο για να ταλαιπωρήσουν άλλους ανθρώπους!

Τώρα πια χαίρομαι τόσο! Που έχω την ελευθερία μέσα μου να πω... πως... καμιά φορά... αυτό που συμβαίνει, όχι μόνο δεν με εκφράζει αλλά στα δικά μου μάτια, σε καμία περίπτωση, δεν δικαιολογείται, στα πλαίσια καμίας Τέχνης.

Βγήκα από την αίθουσα προβληματισμένη...

Πού θα βρω δασκάλους για να μου δείξουν τον δρόμο πώς θα γίνω δασκάλα;

Τα ίδια θέματα είχα και ως μαθήτρια...

Πώς να εμπιστευτείς έναν άνθρωπο που υποτιμάει τους ανθρώπους;

Δεν είναι δυνατόν οι δάσκαλοι να μην συμπεριφέρονται ανθρώπινα.

Το θέατρο είναι για όλους.

Δεν είναι για κάποιους.

Και ελπίζω να μην χρειάζεται να εξηγήσω πως...

Αν ήμουν γυναίκα... 40-45 χρονών... και ήθελα για πρώτη φορά στην ζωή μου να ασχοληθώ με το θέατρο... δεν θα μου άρεσε καθόλου... να μου πει κάποιος... πως του «χαλάω» την «εικόνα»... του τμήματός του... Δεν θα μου άρεσε να με κάνουν να νιώσω άσχημα για μια απόφαση που ποιος ξέρει άραγε πόσο καιρό έκανα να την πάρω και πόσο δύσκολο μου ήταν να την πάρω...

Κι αν ήμουν άντρας... και είχα κάποια «παραπάνω» κιλά... στα μάτια κάποιων ανθρώπων... θα ήθελα να έχω την δυνατότητα να ανέβω σε μια σκηνή και να μπορέσω να αυτοσχεδιάσω ελεύθερα... να «εκτεθώ» χωρίς να με υποτιμήσουν ή να με κοροϊδέψουν για αυτό... Ποιος ξέρει πόσο καιρό μπορεί να μην ερχόμουν στο θέατρο... γιατί μου είχαν βάλει στο μυαλό... πως το θέατρο είναι για τους «όμορφους» άντρες και τις «εντυπωσιακές» γυναίκες! Δεν θα μου άρεσε καθόλου να νιώσω... πως χαλάω την εικόνα... Γιατί, αν το σκεφτεί κανείς, αυτή η φράση «κρύβεται» πίσω και από αυτήν την συμπεριφορά...

Ανατριχιάζω στην ιδέα... ότι αυτοί οι άνθρωποι που τα λένε αυτά αποτελούν το θεάτρό μας...

Αλλά τι γνωρίζω κι εγώ;

Τίποτα δεν γνωρίζω... !

Μόνο τα απλά... τα αυτονόητα... τα ανθρώπινα...

Για αυτό και δυσκολεύομαι τόσο σε αυτήν την ζωή...

Και για αυτό είμαι και από τους ανθρώπους... που αρκετές φορές χαλάω την εικόνα των άλλων... και δεν ανήκω... στο όμορφο πλαίσιό τους...

Επειδή ειμαι διαφορετική... και η διαφορετικότητα αντιμετωπίζεται διαφορετικά... σαν σωματικό «ελάττωμα»... σαν ηλικιακό «ξεπέρασμα»... σαν κάτι που σε κάποιους δεν ταιριάζει...

Και τώρα συνειδητοποιώ... πως όλοι αυτοί... που λένε... πως τους «χαλάμε» την «εικόνα»... με τα παραπάνω κιλά μας... με την παραπάνω ηλικία μας... με το ύψος μας, το βάρος μας... την εξωτερική μας εμφάνιση ή τον εσωτερικό μας κόσμο... με τις ιδιαίτερες σκέψεις μας ή με τα ξεχωριστά συναισθήματά μας... δεν χαλάνε άραγε με αυτόν τον τρόπο οι ίδιοι την εικόνα... του θεάτρου μα και της ζωής;

Δεν πείθουν τον κόσμο πως το θέατρο είναι μόνο αυτό; Μια δήθεν και καλά «ομορφιά»; Ούτε καν... ομορφιά! Δεν πείθουν τους ανθρώπους πως η ζωή είναι μόνο αυτό; Μια δήθεν και καλά «εξουσία» ή «επιτυχία»;

Βγαίνω από την αίθουσα... που «χαλάει την εικόνα» του Θεάτρου και της Ζωής... μήπως και καταφέρω να δημιουργήσω από την αρχή το Θέατρο και να εκτιμήσω από την αρχή την Ζωή...

Πρέπει να επαναπροσδιορίζουμε τα πάντα (και συνέχεια)... και αυτούς που πληρώνουμε να δούμε στην σκηνή... να αναρωτηθούμε... γιατί τους πληρώνουμε... και αυτούς που θαυμάζουμε στην ζωή... να αναρωτηθούμε... γιατί τους θαυμάζουμε...

Οφείλουμε να αρχίσουμε να δημιουργούμε τις βάσεις από την αρχή αφού δεν μας εκφράζουν όσα έχτισαν (γκρεμίζοντας το σύμπαν γύρω τους και αδιαφορώντας για τους ανθρώπους) κάποιοι άλλοι.

Οφείλουμε...

Να δημιουργήσουμε Τέχνη και Να γεννήσουμε Ζωή...

Από την Αρχή...

Οφείλουμε να φτιάξουμε μια δική μας εικόνα την οποία κανείς να μην μπορεί να μας την χαλάσει... Και σε αυτήν την εικόνα... χωράνε όλοι οι άνθρωποι...

«Δεν νιώθω πως είμαι ξεχωριστός»

«Δεν νιώθω πως είμαι ξεχωριστός.» έγραψες... και αναζητούσες κάτι να βρεις για να διαβάσεις σε σχέση με αυτό... Και εγώ αναρωτιέμαι... τι σε έφερε σε αυτό το σημείο; Όπου δεν είχες κανέναν δίπλα σου για να συζητήσεις... όπου ένιωσες τέτοια απόγνωση... που αυτό που σκέφτηκες να κάνεις είναι απλά να πληκτρολογήσεις αυτήν την φράση μήπως και βρεις κάτι, οτιδήποτε, στο διαδίκτυο, μήπως και σε κάνει να νιώσεις κάπως καλύτερα ή μήπως βοηθηθείς;

Δεν νιώθεις πως είσαι ξεχωριστός... Αυτή η φράση σε έφερε εδώ. Σε εμένα. Στο ιστολόγιο μου. Κάπου θα έχω γράψει κάτι... που νομίζω δεν θα ήταν και τόσο σχετικό με αυτό που αναζητούσες. Όμως, τώρα, να’ μαι. Είμαι εδώ για εσένα. Ζήτησες κάτι από τον ηλεκτρονικό κόσμο κι εγώ θα σου το προσφέρω σε περίπτωση που το αναζητήσεις ξανά...

Πρώτα από όλα... θα σου γράψω... πως είτε σου αρέσει είτε όχι... είτε το γνωρίζεις είτε όχι... είτε το συνειδητοποιείς είτε όχι... Είσαι ξεχωριστός. Αυτό είναι ένα γεγονός.

Τώρα το αν νιώθεις πως είσαι ξεχωριστός είναι μια άλλη ιστορία... Άλλο το τι αιθανόμαστε κι άλλο το τι ισχύει...

Ύστερα θα σου πω... πως γνωρίζω γιατί αισθάνεσαι πως δεν είσαι ξεχωριστός... δεν είναι καθόλου δύσκολο να σε κάνουν να αισθανθείς πως δεν είσαι ξεχωριστός σε αυτήν την ζωή... Γνωρίζω πως δεν σε παρηγορεί (και πολύ καλά κάνει και δεν σε παρηγορεί) η ιδέα πως υπάρχουν αρκετοί άνθρωποι που τους έχουν κάνει να μην νιώθουν ξεχωριστοί... να νιώθουν... συνηθισμένοι... ή να νιώθουν... χωρίς κάτι... ιδιαίτερο... χωρίς κάτι... μοναδικό... χωρίς... «κάτι»... Έχω γνωρίσει αρκετούς ανθρώπους που θεωρούσαν ότι δεν είναι ξεχωριστοί και μπορώ να σε διαβεβαιώσω πως ήταν ξεχωριστοί (άλλο αν εκείνοι δεν μπορούσαν να το δουν ή να το νιώσουν). Για αυτό αρκετές φορές εκνευρίζομαι με τις καταστάσεις που επικρατούν... δεν είναι υπέρ των ανθρώπων αλλά κατά των ανθρώπων... τους κάνουν να νιώθουν πως δεν αξίζουν... και όταν στερείς από τους ανθρώπους την αξία τους...χάνεται κάθε νόημα για αυτούς...

Και τώρα... θα σε ρωτήσω... γιατί δεν νιώθεις ξεχωριστός; Προσπάθησε να το συγκεκριμενοποιήσεις... Είσαι σε μια δουλειά που δεν σου αρέσει; Είσαι σε μια σχέση που δεν σε εκφράζει; Δεν κάνεις πράγματα που σου προκαλούν ενδιαφέρον; Δεν έχεις πράγματα που σου προκαλούν ενδιαφέρον; Σε τι περιβάλλον βρίσκεσαι; Πώς σε κάνει να νιώθεις η οικογένεια σου; Πώς σε κάνουν να νιώθεις οι φίλοι σου; Σε κάνουν να νιώθεις πως είσαι συνηθισμένος; Πώς σε κάνουν να νιώθεις οι άνθρωποι γύρω σου; Έχεις έστω και έναν άνθρωπο που να πιστεύει σε εσένα; Έχεις έστω και έναν άνθρωπο που να σε βλέπει ξεχωριστό;

Είμαι από τους ανθρώπους που θα σου πουν... πως πρέπει μόνος σου να βρεις την αξία σου και να την νιώσεις και να την υπερασπιστείς... Πρέπει... οφείλεις... να βρεις τρόπος να νιώσεις ξεχωριστός όχι μόνο για εσένα μα και για τους άλλους...

Αλλά γνωρίζω... πως αν δεν έχεις νιώσει ποτέ ξεχωριστός (αλήθεια, εδώ θα σε ρωτήσω, υπήρχε κάποτε, κάποιο σημείο που ένιωσες ξεχωριστός και αν, ναι, πότε ήταν αυτό;)... όσο να’ ναι... είναι πολύ βοηθητικό (και, δυστυχώς, αρκετά σπάνιο να συμβεί) το να δει κάποιος άλλος την αξία σου... και να αρχίσεις να βλέπεις την αξία σου μέσα από εκείνου τα μάτια...

Αν και δεν σε γνωρίζω... θα σου έλεγα... πως εγώ πιστεύω πως αν σε δω... θα σε κάνω να δεις την αξία σου μέσα από τα μάτια τα δικά μου... μπορεί να μην το πιστεύεις... αλλά έχω αυτήν την «μαγική» ικανότητα... εγώ μπορώ να δω την αξία σου ακόμα κι αν δεν μπορείς να την δεις εσύ... και το μόνο που θα έχεις να κάνεις είναι να κοιτάξεις τον εαυτό σου αρχικά μέσα από τα μάτια τα δικά μου... και ύστερα μέσα από τα μάτια τα δικά σου...

Τότε θα δεις πόσο ξεχωριστός είσαι και δεν θα μπορέσεις να το ξεχάσεις ποτέ ξανά... ακόμα κι αν δεν γνωρίζεις τι να κάνεις μετά με αυτήν την «ξεχωριστή» σου ατμόσφαιρα, δεν θα θέλεις να την αποχωριστείς, θα θέλεις να την προστατεύσεις... και το κυριότερο δεν θα μπορείς να ξεφύγεις από αυτήν... Θα νιώθεις ξεχωριστός όλη την ώρα...

Θα γράφεις τότε... «Νιώθω ξεχωριστός αλλά δεν ξέρω τι να κάνω με αυτό.»... Ίσως τότε αυτό να ψάχνεις απεγνωσμένα στο διαδίκτυο και η αλήθεια είναι πως από εκείνο το σημείο πια δεν θα ξέρω πώς να σε βοηθήσω... ίσως εσύ να μπορέσεις να με βοηθήσεις κάποτε... αν βρεις κάποια άκρη σε σχέση με αυτό το ξεχωριστό που είμαστε... και που δεν μας αφήνουν να το εκφράσουμε...

Δεν νιώθεις πως είσαι ξεχωριστός...

Μα είσαι.

Τόσο απλά.

Έγραφα στο τετράδιο μου κάτι και το μοιράζομαι με εσένα... επειδή χωρίς να το ξέρεις... μοιράστηκες κι εσύ κάτι με εμένα... μοιράστηκες την φράση που αναζήτησες... και αυτό τα είπε όλα... δεν χρειάζεται τίποτα παραπάνω να μάθω για εσένα για να καταλάβω το σημείο που βρίσκεσαι... Έγραφα, λοιπόν, ανάμεσα στα διάφορα...

«Νιώθω σαν η εποχή μας, διαρκώς και με κάθε τρόπο, να προωθεί το μέτριο. Είναι φοβερό το πόσο συχνά το συναντάει κανείς προς όλες τις κατευθύνσεις.»

Και αυτά σου γράφω τώρα... Μας κάνουν μέτριους... μα δεν σημαίνει ότι είμαστε μέτριοι επειδή μας υποχρεώνουν να γίνουμε μέτριοι. Καταλαβαίνεις την διαφορά; Άλλο να γίνεις μέτριος... και άλλο να είσαι μέτριος... Όλοι μπορούμε να γίνουμε μέτριοι... κάτω από κάποιες συνθήκες στην ζωή μας, κάποια στιγμή... είναι άλλο, όμως, το να είμαστε μέτριοι... άλλο το να είναι η ουσία μας «μέτρια».

Για αυτό θέλω να θυμάσαι...

Δεν είσαι μετριότητα. Δεν είσαι συνηθισμένος. Δεν είσαι ίδιος.

Δεν είσαι «τίποτα». Είσαι «κάτι».

Είσαι ΞΕΧΩΡΙΣΤΟΣ.

Δεν χωράει καμία διαπραγμάτευση σε αυτό.

Όσο πιο γρήγορα το συνειδητοποιήσεις, τόσο καλύτερα για εσένα.

Είναι άδικο να φύγει η ζωή σου και να μην το έχεις νιώσει ούτε μία στιγμή...

Όταν θα φτάσεις στο σημείο που θα λες και θα γράφεις «Νιώθω ξεχωριστός.» θα γνωρίζεις πως αυτό δεν μπορεί να σου το στερήσει κανείς.

Και, άκουσέ με.

Είναι αλήθεια.

Κανείς, κανείς, ΚΑΝΕΙΣ... δεν μπορεί να σου «κλέψει» την ξεχωριστή ιδιότητά σου... Αυτό το «κάτι» σου, κανείς δεν μπορεί να σου το στερήσει...

Εύχομαι να γράψεις άλλη μία φόρα, μία μόνο, μία και τελευταία, «Δεν νιώθω πως είμαι ξεχωριστός.»... για να σε φέρει η αναζήτησή σου εδώ και να σου πω...

Εσένα. Εσένα προσωπικά που έψαξες για αυτήν ακριβώς την φράση.

«Είσαι ξεχωριστός.».

Είσαι ένας άνθρωπος που είναι ξεχωριστός και σου εύχομαι να βρεις τον ξεχωριστό σου δρόμο.

Είμαι εδώ για εσένα.

Η ξεχωριστή Μαριλού που δεν ένιωθε πάντα ξεχωριστή.

(Αυτό μπορεί και να μην είναι αλήθεια... Ένιωθε πάντα ξεχωριστή αλλά δεν ήξερε πώς να χωρέσει με αυτήν την «ξεχωριστή» ιδιότητά της σε αυτόν εδώ τον κόσμο...)...

Λαγοί και Χελώνες, Χελώνες και Λαγοί

Είμαι ο Λαγός που δεν θα κορόϊδευε την Χελώνα για το περπάτημά της (ή για οτιδήποτε άλλο).

Είμαι η Χελώνα που, ακόμα κι αν την κορόϊδευαν για το περπάτημά της (ή για οτιδήποτε άλλο), δεν θα ζητούσε να γίνει ένας παράλογος αγώνας για να αποδείξει κάτι σε αυτόν που την κορόϊδεψε.

Είμαι ο Λαγός που δεν θα δεχόταν να τρέξει αγώνα με την Χελώνα, αλλά και που αν για κάποιον λόγο υποχρεωνόταν να τρέξει αυτόν τον αγώνα, αποκλειόταν να κοιμηθεί στην πορεία. Το πιθανότερο να έτρεχε και να σταματούσε ή να περπατούσε δίπλα στην Χελώνα.

Είμαι η Χελώνα που αν έβλεπε τον Λαγό να έχει κοιμηθεί κατά την διάρκεια του αγώνα θα πήγαινε να τον ξυπνήσει, γνωρίζοντας πως αυτό σημαίνει πως το πιθανότερο εκείνος θα νικήσει τον αγώνα.

Είμαι ο Λαγός που θα γνώριζε ότι έχει ταχύτητα μα δεν θα είχε αλλαζονεία για αυτό.

Είμαι η Χελώνα που θα γνώριζε ότι έχει άλλα χαρίσματα μα δεν θα ένιωθε καμία ανάγκη να κάνει κάτι για να πείσει τους άλλους για αυτό.

Είμαι η Αλεπού που δεν θα δεχόταν να γίνει διαιτητής ποτέ σε έναν τέτοιο άδικο αγώνα. Το πιθανότερο να καθόταν να εξηγήσει και στον Λαγό και στην Χελώνα πως δεν χρειάζεται να τρέξουν. Ίσως να μιλούσε για την αξία του καθενός και για το ότι ο καθένας τρέχει τον δικό του μοναχικό και δύσκολο αγώνα... Ίσως να έλεγε και κάτι κατά του ανταγωνισμού και υπέρ της συνεργασίας... Ίσως να προσπαθούσε να μιλήσει για το πόσο μας έχουν βάλει στο μυαλό το ότι πρέπει να τρέχουμε ο ένας ενάντια στον άλλον και όχι ο ένας μαζί με τον άλλον...

Είμαι και όλα εκείνα τα ζώα που δεν θα δεχόντουσαν ποτέ να παρακολουθήσουν έναν τέτοιο αγώνα. Το πιθανότερο θα έφευγαν... Καθένα στην δική του κατεύθυνση... Μπορεί κάποια να αδιαφορούσαν... Μπορεί κάποια να στενοχωριόντουσαν... απλά και μόνο στην ιδέα ενός τέτοιου αγώνα... Αλλά είμαι όλα εκείνα τα ζώα που δεν θα έμεναν και θα κοιτούσαν... Ή θα έμεναν και θα αντιδρούσαν ή θα έφευγαν και θα συζητούσαν... Μπορεί να έκαναν κάτι... Μπορεί και να μην έκαναν τίποτα... αλλά σε καμία περίπτωση δεν θα έμεναν και απλά θα κοιτούσαν...

Είμαι και ο χρόνος της ιστορίας. Το ανοιξιάτικο πρωινό... που θα απαγόρευε και στον Λαγό και στην Χελώνα κατά την διάρκειά του... να τρέξουν ανταγωνιστικά αντί να επιλέξουν να υπάρξουν συνεργατικά...

Είμαι και ο χώρος της ιστορίας. Είμαι εκείνη η διαδρομή... που θα απαγόρευε να πατηθεί για λόγους χωρίς ανώτερο σκοπό και χωρίς βαθύ νόημα...

Στην δική μου ιστορία... κανένας Λαγός δεν έχει δικαίωμα να κοροϊδέψει καμία Χελώνα... καμία Χελώνα δεν θέλει να τρέξει ενάντια σε κανένα Λαγό...

Στην δική μου ιστορία... Λαγοί και Χελώνες, όλοι μαζί, προσπαθούν να κάνουν ό,τι καλύτερο μπορούν. Με την ταχύτητα των Λαγών και με την υπομονή των Χελωνών όλοι οι αγώνες της ζωής μπορούν να κερδηθούν...

Απλά για κάποιο λόγο αυτό δεν το συνειδητοποιούν ούτε οι Λαγοί ούτε οι Χελώνες...

Επιμένουν να τρέχουν αγώνες... για να δίνουν μαθήματα ο ένας στον άλλον... ξοδεύοντας χρόνο και ενέργεια... στα μεταξύ τους... αντί στα της ζωής...

Στην δική μου ιστορία... οι Λαγοί είναι και Χελώνες... και οι Χελώνες είναι και Λαγοί... Έχουν συνειδητοποιήσει πόσο «ένα» είναι όλοι και όλα... Και όταν το συνειδητοποιήσει κάποιος αυτό... τίποτα πια δεν μπορεί να διαχωριστεί και να χωριστεί...

Ένας κοινός δρόμος.
Ένας κοινός αγώνας.
Μία κοινή πορεία.
Μία κοινή ζωή.
Και ο μόνος τρόπος να την ζήσουμε είναι μαζί...

Να περνάς μια βόλτα από εδώ...

Να περνάς μια βόλτα από εδώ...

Κι ας μην σε γνωρίζω...

Εσύ να περνάς...

Κι ας μην σε αναγνωρίζω...

Να με κοιτάζεις...
Να με διαβάζεις...

Να σκέφτεσαι ή να μην σκέφτεσαι...
Και...
Να αισθάνεσαι ή να μην αισθάνεσαι...

Να δηλώνεις πως είσαι εδώ κι ας μην μου το λες...
Να μαθαίνεις πως είσαι εγώ κι ας μην ξέρεις τι θες...

Να έρχεσαι... Να κάθεσαι...

Κι ας μην με βλέπεις, Να με κοιτάζεις...
Κι ας μην με ακούς, Να με διαβάζεις...

Να περνάς μια βόλτα από εδώ...

Κι ας μην με γνωρίζεις...

Εσύ να περνάς...

Κι ας μην με αναγνωρίζεις...

Δεν έχει σημασία ποια είμαι εγώ...
Δεν έχει σημασία ποιος είσαι εσύ...
Αυτό που έχει σημασία είναι η στιγμή...
Αυτό που έχει σημασία είναι η ζωή...
Είναι το «τώρα», είναι το «μαζί»
Είναι το νόημα σε κάθε τι.

Να περνάς μια βόλτα από εδώ...

Κι ας μην γνωριστούμε...

Εσύ να περνάς...

Θα αναγνωριστούμε...

Σε εκείνα τα απέραντα μέρη της γραφής γίνονται αόρατες συναντήσεις...
Σε εκείνα τα ατελείωτα πλαίσια της συγγραφής βρίσκονται σκόρπιες κάποιες λύσεις...

Ερωτήσεις... Απαντήσεις...
Ό,τι κι αν αναζητήσεις...

Να περνάς μια βόλτα από εδώ...

Μπορεί να με δεις, μπορεί να σε δω...
Μπορεί να με βρεις, μπορεί να σε βρω...

Να περνάς μια βόλτα από εδώ...

Με ρωτάνε...

Πολλές φορές, με ρωτάνε αν γράφω για εμένα.
Και εγώ απαντάω πως γράφω για εσένα.
Με ρωτάνε αν αυτή είναι η δική μου ιστορία.
Και εγώ απαντάω πως αυτή είναι η δική του ιστορία.
Με ρωτάνε αν αυτές είναι οι δικές μου στιγμές.
Και εγώ απαντάω πως αυτές είναι οι δικές τους στιγμές.
Με ρωτάνε αν αυτή είναι η ζωή μου.
Και εγώ απαντάω πως αυτή είναι η ζωή μας.

Έπειτα κουράζονται μα συνεχίζουν να ρωτάνε
«Ποιοι είμαστε «εμείς»; Ποιος είσαι «εσύ»;
«Ποιος είναι «αυτός»; Ποιοι είναι «αυτοί»;

Θέλουν να μάθουν...
Και εγώ τότε σταματάω να απαντάω.

Είναι μερικές φορές που νιώθεις πως δεν υπάρχει τίποτα άλλο να απαντηθεί, τίποτα άλλο να εξηγηθεί...

Πολλές φορές, απλά, δεν γράφω εγώ μα η ζωή. Και η ζωή γράφει για εμένα, για εσένα, για εκείνον, για εκείνους, για εμάς...

Να πουλάς...

Να πουλήσεις, να αγοράσεις, να πουλήσεις.
Να αγοράσεις, να πουλήσεις, να αγοράσεις.

Να νοικιάσεις. Να νοικιαστείς.
Να πληρώσεις. Να πληρωθείς.
Να δανείσεις. Να δανειστείς.
Να χρεώσεις. Να χρεωθείς.

Να πουλήσεις; Τι; Τα πάντα. Να μην αφήσεις τίποτα. Να πουλήσεις ακόμα και τον ίδιο σου τον εαυτό.

Να αγοράσεις; Τι; Τα πάντα. Να μην αφήσεις τίποτα. Να αγοράσεις ακόμα και τον εαυτό των άλλων.

Να πουλήσεις χαμόγελα.
Να αγοράσεις αγκαλιές.
Να ξοδέψεις παράπονα.
Να χρεώσεις στιγμές.

Να πουλάς μα να μην δίνεις.
Να αγοράζεις μα να μην δέχεσαι.
Να κρατάς μα να μην αφήνεις.
Να δανείζεις μα να μην χαίρεσαι.

Να μιλάς μα να μην επικοινωνείς.
Να ακούς μα να μην καταλαβαίνεις.
Να αγγίζεις μα να μην νιώθεις.
Να υπάρχεις μα να μην ζεις.
Να δουλεύεις μα να μην προσφέρεις.
Να κοιτάζεις μα να μην παρατηρείς.
Να διαβάζεις μα να μην μορφώνεσαι.
Να κινείσαι μα να μην προχωράς.
Να στέκεσαι μα να μην ησυχάζεις.
Να κουράζεσαι μα να μην αποδίδεις.
Να προσπαθείς μα να μην αξιοποιείσαι.
Να συζητάς μα να μην εκφράζεσαι.
Να κάνεις μα να μην ονειρεύεσαι.

Να πουλάς...

Την αγάπη
Τον έρωτα
Την μουσική
Την τέχνη
Τα βιβλία
Τα αντικείμενα
Τις λέξεις
Τα συναισθήματα
Τα ζώα
Τα φυτά
Τους ανθρώπους...

Ακόμα και τα αστέρια... να τα πουλάς...

Να πουλάς... ό,τι έχεις και ό,τι δεν έχεις... ό,τι κατέχεις και ό,τι δεν κατέχεις...

Την αξιοπρέπεια...
Την αυτοεκτίμηση...
Την ανθρωπιά...

Και έπειτα να μένεις... παρέα... με όλα αυτά που δεν πούλησες...

Με το κενό...
Με την αχαριστία...
Με την αδιαφορία...

Τώρα να σε δω... Τι θα κάνεις στο τίποτά σου;

Τι θα κάνεις,
παρέα... με αυτό που...
Δεν έγινες
Δεν έκανες
Δεν είπες
Δεν άγγιξες
Δεν έζησες
Δεν τόλμησες
Δεν αγάπησες...

Το μόνο που σε έμαθαν ήταν να πουλάς...

Στην εποχή της πώλησης... αυτοί που πουλάν... επιβιώνουν. Έτσι σου είπαν... Έτσι σου έλεγαν...

Μα ξέχασαν να σου πουν... τι έχεις φτάσει να γίνεις για να βρίσκεσαι σε αυτό το σημείο... που το μόνο που ξέρεις να κάνεις είναι να πουλάς...

Για να φτάσεις να βάζεις σε όλα τιμές να ξεριζώνεις την τιμή σου...

Χωρίς ανθρώπινη τιμή, όλα πουλιούνται και όλα αγοράζονται...

Πόσο κοστίζει μια σχέση;
Πόσο κοστίζει ένα φιλί;
Πόσο κοστίζουν οι άλλοι;
Πόσο κοστίζεις εσύ;
Πού είναι η τιμή σου;
Πού έχει χαθεί;

Να πουλάς, να πουλάς, να πουλάς...

Μα να μην έχεις τίποτα άλλο να πουλήσεις...

Το σώμα σου... Οι ιδέες σου... πουλήθηκαν και αυτά...

Το όνομά σου... Οι παρέες σου... ζητήθηκαν κι αυτά...

Να ζητάς, να ζητάς, να ζητάς...

Μα να μην έχεις τίποτα άλλο να ζητήσεις...

Να πουλάς.
Να πουλιέσαι.
Να σπαταλάς.
Να σπαταλιέσαι.

Και βάζοντας τιμή σε όλα,
Να χάνεις την τιμή σου.
Και βάζοντας αριθμούς σε όλα,
Να γίνεσαι αριθμός.

Και από τις ίδιες τις ταμπέλες που κρεμάς στους άλλους, από τις ίδιες να κρεμιέσαι κι εσύ...

Και στις ίδιες εκπτώσεις που συναντάς τους άλλους, στις ίδιες να βρίσκεσαι κι εσύ...

Μα δεν χωράνε εκπτώσεις...

Σε αυτό που είσαι...

Και ο μόνος τρόπος να σταματήσει αυτός ο παράλογος κόσμος των ανθρώπινων εκπτώσεων... είναι να σταματήσεις να πουλάς... και να αρχίσεις να αγαπάς...

Αντί να αγοράσεις
Να περάσεις
Από το να πουλήσεις
Στο να αγαπήσεις...

Παρασκευή 04.09.2015

Είναι περίπου 5.20 το απόγευμα και είμαι στο τρένο. Στο πρώτο βαγόνι. Σηκώνομαι για να καθίσει κάποιος κύριος. Τον είδα από μακρυά. Πηγαίνω όρθια στην μία από τις γωνίες και ακουμπάω... Είμαστε στην αρχή του βαγονιού, απέναντί μου, σχεδόν απέναντί μου προς τα αριστερά μου, η πόρτα του οδηγού. Ένας άνθρωπος σε κάθε γωνία. Και μια φιγούρα στο κεντρικό σημείο, στην κεντρική σιδερένια λαβή. Είναι από εκείνες τις φορές που δεν παρατηρώ τους ανθρώπους... που είμαι χαμένη στις δικές μου σκέψεις... Κοιτάζω έξω από το παράθυρο της πόρτας... και σκέφτομαι κάτι συγκεκριμένο που τώρα δεν μπορώ να θυμηθώ... Έχω χαθεί μέσα σε αυτό... όταν νιώθω μια απειλητική κίνηση από την φιγούρα στο κέντρο προς εμένα... Γυρνάω απότομα το κεφάλι μου και βλέπω μια γυναίκα, έχοντας ένα βλέμμα προς εμένα που αυτήν την στιγμή νομίζω πως δεν θα ξεχάσω ποτέ στην ζωή μου, να έχει σηκώσει το ένα της πόδι ψηλά, με το γόνατο προς την κοιλιά της... Έπειτα έγιναν όλα πολύ γρήγορα... Δεν πρόλαβα να σκεφτώ... Μια κλωτσιά ήρθε κατά πάνω μου, στον θώρακά μου (για κάποιο λόγο έχω την αίσθηση πως στόχευε την κοιλιά, αλλά νομίζω ότι αυτή το πιθανότερο είναι απλά μια δική μου ιδέα που μπορεί να μην έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα), στο αριστερό μέρος του θώρακά μου... Φώναξα. Όχι από τον πόνο. Αντανακλαστικά. Με μια φωνή που δεν είχα ακούσει ποτέ ξανά στην ζωή μου να βγαίνει από μέσα μου. Ήταν μια βαθιά, άγρια, ενστικτώδης φωνή... (θα έλεγα πως αυτού του τύπου είναι οι φωνές που θα έπρεπε να χρησιμοποιήσει κανείς στις τραγωδίες)... Έπειτα, ακόμα χωρίς να το σκεφτώ, ενστικτωδώς, αυθόρμητα, χωρίς να μπει ακόμα η λογική, την ρώτησα «Τι κάνετε;»... Δεν έχω ιδέα πώς βγήκε ο πληθυντικός σε αυτό το σημείο... Ακόμα το επεξεργάζομαι και δεν μπορώ να το καταλάβω... Δεν είχα προλάβει να σκεφτώ κάτι... και δεν θα περίμενα σε ένα τέτοιο σημείο να μου βγαίνει κάτι σαν ευγένεια (;)... Φυσικά, ο τόνος μου δεν ήταν ευγενικός. Ήταν περίεργος. Η φωνή μου σοβαρή, βαθιά, κοφτή, απότομη... και παραξενεμένη... Το βλέμμα της γυναίκας, κυριολεκτικά είχε γυαλίσει και γυρίσει... Ήταν κοντά μου... και ήμασταν σε έναν σχεδόν άδειο χώρο... ένιωσα την ανάγκη να πάω προς τους ανθρώπους... και πάλι χωρίς να το σκεφτώ... όλα αυτά έγιναν γρήγορα... και λειτούργησα με το ένστικτο επιβίωσης... την έσπρωξα... (και εδώ πρέπει να πω πως είναι ελάχιστες οι στιγμές της ζωής μου που έχω σπρώξει άνθρωπο...)... Όχι ακριβώς δυνατά... μα όχι και μη δυνατά... Ήταν αρκετά δυνατό το σπρώξιμο... για να μου κάνει χώρο και για να περάσω στον διαδρομάκο ανάμεσα στους ανθρώπους... κάπου μέσα σε όλο αυτό, δεν θυμάμαι πριν ή μετά... έχω την αίσθηση πως έκανα τον πληθυντικό ενικό και την ρώτησα «Τι κάνεις;», το βλέμμα της ήταν σαν ένα άγριο θηρίο που θέλει να κατασπαράξει... Είμαι, λοιπόν, στο σημείο που έχω περάσει ανάμεσα στους καθιστούς ανθρώπους... και εκεί έχω την αίσθηση μιας παγωμένης στιγμής... είναι σαν εκεί να αρχίζει να μπαίνει η λογική... Έχω αισθανθεί φόβο, έχω βιώσει βία... Και, όμως, εκείνη η παγωμένη στιγμή έκανε τον φόβο ακόμα μεγαλύτερο και την βία να φαίνεται ακόμα πιο απειλητική... Ούτε ένας άνθρωπος, δεν πήρε θέση. Μπορεί, φυσικά, να μην είχαν δει τι είχε συμβεί. Μπορεί, φυσικά, να νόμιζαν ότι κάτι της είπα ή κάτι της έκανα εγώ... Μπορεί να σκεφτόντουσαν πως δεν γίνεται έτσι απλά κάποιος να χτυπάει κάποιον άλλον... Μπορεί απλά να μην ήθελαν να ανακατευτούν... Μπορεί να έχουμε συνηθίσει τόσο πολύ σε όλα αυτά που συμβαίνουν στο τρένο (κι εγώ με το τρένο κυκλοφορώ και κάθε μέρα συμβαίνει και κάτι άλλο)... Δεν μπορώ να ξέρω γιατί όλα ήταν τόσο παγωμένα... Αλλά είχα απέναντί μου μια γυναίκα που συνέχιζε να με κοιτάζει άγρια και απειλητικά... και είχα γύρω μου ανθρώπους που απλά δεν έκαναν τίποτα... Και για κάποιο λόγο όταν σκέφτομαι αυτήν την στιγμή... μου έρχεται, σαν προέκταση-λογική συνέχεια, μια κωμικοτραγική σκηνή του να αρχίζει εκείνη τις κλωτσιές της κι εγώ να μην ξέρω πού να κρυφτώ... Ένιωσα απόλυτα αβοήθητη. Και, ευτυχώς, ευτυχώς (;), ευτυχώς (!), μια κυρία με ρώτησε «Σε χτύπησε;»... Ω! Πόσο την ευχαριστώ αυτήν την κυρία για αυτήν την ερώτηση!!! Σαν να ένιωσα πως κάποιος απλά έκανε κάτι... και ας ήταν το πιο απλό πράγμα στο κόσμο... απάντησα με μια άλλη πιο ήρεμη φωνή (πολύ διαφορετική από όλες τις προηγούμενες)... «Με κλώτσησε.». Κι ένιωσα ξαφνικά σαν μικρό κοριτσάκι. Έπειτα κάτι με ρώτησε... αν είμαι καλά, αν πονάω... Κι εγώ το μόνο που απάντησα ήταν πως «Φοβήθηκα.» Μόνο αυτό... Και ήταν αλήθεια, δεν ήξερα αν ήταν το σοκ ή η αδρεναλίνη, δεν είχα νιώσει καθόλου πόνο... αλλά φόβο... είχα νιώσει... Σε όλη αυτήν την διάρκεια... που δεν ήταν μεγάλη... γιατί όλα εξακολουθούσαν να κυλάνε γρήγορα... Η γυναίκα συνέχιζε να με κοιτάζει... αλλά δεν έκανε κίνηση προς τα εμένα... Έπειτα σήκωσε τον δεξί της ώμο, κάνοντας μια κίνηση προς τα μπροστά, αυτές τις μάγκικες που θέλουν καυγά και μου είπε «Κάτεβά. Κάτω. Εγώ κι εσύ. Κάτω.». Και με αυτήν την κίνηση με προκαλούσε υποτίθεται να κατέβω να παλέψω μαζί της... Τότε άκουσα μια ακόμα φωνή, μιας νεαρής γυναίκας να λέει πως θα καλέσουμε την ασφάλεια... πως θα το πούμε στον οδηγό... Ω! Πόσο την ευχαριστώ και αυτήν την κοπέλα... που ούτε το πρόσωπό της δεν κατάφερα να δω... Δεν πρόλαβα να την ευχαριστήσω... Και γύρισε τότε η «επιθετική» γυναίκα και σε εκείνην... και της είπε μετά να πάνε κάτω με αυτήν και την έβρισε... και η κοπέλα πάλι κάτι είπε για τον οδηγό... Και έπειτα άνοιξαν οι πόρτες... και κατέβηκε... η αγριεμένη γυναίκα... μόνη της... στην Ομόνοια. Όλα αυτά συνέβησαν από Βικτώρια προς Ομόνοια... Σε μία μόνο στάση... Και εγώ πήγαινα... «Πού κατεβαίνεις;» με ρώτησε η κυρία που στεκόταν δίπλα μου που με είχε ρωτήσει αν με χτύπησε και αν πονάω... «Μοναστηράκι.» είπα... αλλά ήμουν σαν χαμένη... Η φωνή μου τώρα ήταν σιγανή... «Δεν πιστεύω να κλάψεις!» μου είπε... δεν ένιωθα ότι είμαι έτοιμη να κλάψω... αλλά κάπως θα φαινόμουν... δεν έχω ιδέα πώς... «Όχι.» της είπα... «Μην κλάψεις!» επανέλαβε. Τότε ήταν σαν να έβγαζε νόημα, αργότερα όταν σκέφτηκα αυτήν την σκηνή... θεώρησα... πως κάτι γίνεται με την ανάγκη των ανθρώπων να μην εκφράζονται δημόσια τα συναισθήματα... Γιατί ήταν «κακό» να κλάψω; Είχα, μόλις, υποστεί από το πουθενά, βία... και είχα τρομάξει... γιατί να μην κλάψω; Δεν είναι φοβερό; Να βρίσκεσαι σε ένα τέτοιο σημείο... και κάποιος να σου λέει να μην κλάψεις; Πριν κατέβω... Της ψιθύρισα... (ειλικρινά, δεν έχω ιδέα γιατί το είπα ψιθυριστά)... πως την ευχαριστώ... και εκείνη μου απάντησε... δεν θυμάμαι ακριβώς τι... κάτι σαν... «Μα τι λες τώρα...»... κάτι τέτοιο... Ήθελα να την ευχαριστήσω απλά και μόνο επειδή ένιωσα να νοιάζεται κάποιος... και μετά σκέφτηκα πως δεν είπα και στην άλλη κοπέλα, ευχαριστώ, που πήγε να με υπερασπιστεί... κι ας μην με γνωρίζει... κι ας μην γνωρίζει τι ακριβώς συνέβηκε... και δεν κρατήθηκε, όπως όλοι οι άλλοι στο να μην μιλήσει και να μην κάνει τίποτα... Αλλά όλα έγιναν γρήγορα... και δεν ήμουν σίγουρη για αυτήν την φωνή από πού είχε έρθει... ποια ακριβώς ήταν η κοπέλα που μιλούσε... είχα χαθεί εντελώς... στο σοκαριστικό σκηνικό... Κατέβηκα, λοιπόν, Μοναστηράκι... και... έκλαψα. Έτρεχαν δάκρυα στα μάτια μου και δεν μπορούσα να τα σταματήσω... Δεν ήταν η στενοχώρια... ήταν η βία... Δεν ήταν μόνο ο φόβος... ήταν η εξουσία του φόβου... Και αυτό... το να κάνει κάποιος κάτι και το κανείς γύρω να μην κάνει τίποτα... Δεν ξέρω. Έχω καιρό να αισθανθώ αυτό το απόλυτο συναίσθημα του αβοήθητου. Ένιωσα αβοήθητη. Ένιωσα πόσο εύθραυστη είναι η ησυχία... Και πόσο ο κόσμος δεν ξέρει τι να κάνει μπροστά στην βία... Με πονούσε λίγο το χέρι... Το αριστερό... Το κοίταξα... Είχα σόλα παπουτσιού και στο χέρι μου και στο φόρεμά μου στον θώρακά μου... Δεν είχα καταλάβει ότι έβαλα το χέρι μπροστά... Όλα είχαν γίνει αντανακλαστικά...

Νιώθει κανείς πως είναι θέμα χρόνου να αρχίσουν οι άνθρωποι να τρώνε ο ένας τον άλλον...

Η γυναίκα δεν φαινόταν καλά... δεν ήταν καλά... αλλά και πάλι... τι σημαίνει αυτό;... Μια στροφή του μυαλού είναι για να περάσεις από το «είμαι καλά» στο «δεν είμαι καλά»... Το βλέμμα της... Το βλέμμα της με τρόμαξε πολύ... Ανέβαινα τα σκαλιά, περπατούσα ανάμεσα στους ανθρώπους, και δάκρυα συνέχιζαν να τρέχουν... Στην σκέψη μου ήρθαν τα πιο κοντινά μου άτομα... Πόσο ήθελα να μιλήσω σε αυτά!!! Επίσης, είχα συνέχεια την αίσθηση ότι θα την δω μπροστά μου... Επειδή κατέβηκε Ομόνοια... Φοβόμουν πως θα την συναντήσω στο Μοναστηράκι... Να... αυτή είναι η εξουσία του φόβου... Ή μία από τις πρώτες σκέψεις μου ήταν να μην ξαναμπώ σε τρένο... δεν σκεφτόμουν λογικά... Φανταζόμουν πως δεν θα μπορώ πια να κυκλοφορώ... Σκεφτόμουν πως θα μου μείνει κανένα παράξενο κουσούρι... Μάλιστα, πρόλαβε το μυαλό να κάνει και αυτοσάτιρα... Δεν φτάνει που προσπαθούσα να ξεπεράσω έναν φόβο με τα αυτοκίνητα από όταν μας χτύπησε με μια φίλη μου ένα αυτοκίνητο πεζούς, πρωί πρωί, στην Πατησίων... Τώρα δεν θα μπορούσα να μπαίνω μέσα στα τρένα... Αρχίζουν και μου τελειώνουν τα μεταφορικά μέσα... Απίστευτο... Το πόσο άμεσα μπαίνει μέσα σου ο φόβος... η ανασφάλεια... Η βία ασκεί εξουσία... Μία στιγμή αρκεί να σε τρομοκρατήσει... Και μετά δεν είναι μόνο αυτή η στιγμή... αλλά το τι έχει κάνει αυτή η στιγμή στην ζωή σου... Και δεν μιλάω τώρα για αυτήν την κλωτσιά... αυτή η κλωτσιά... ήταν αυτή η κλωτσιά... πάει πέρασε... και θέλω να πιστεύω... ότι θα το ξεπεράσω... Μιλάμε συνολικά... Για την βία που ασκείται... γιατί; Γιατί έτσι. Χωρίς κανένα λόγο και αιτία...

Είχα και συναντήσεις εκείνη την ημέρα... Ήταν μια μέρα πριν ξεκινήσω τα σεμινάρια μου... Είχα τρεις συναντήσεις... Θα γνώριζα τρεις καινούριους ανθρώπους... Δεν ήθελα να το ακυρώσω... Δεν ήθελα, όμως, ούτε να είμαι με δάκρυα στα μάτια... Και προσπαθούσα να δω πώς θα καταφέρω να το ξεπεράσω... μέσα σε λίγη ώρα... Επικοινώνησα με όσους ήθελα και έπρεπε να επικοινωνήσω... Ένιωθα πως αν το μοιραστώ... έστω και γραπτά... έστω και ηλεκτρονικά... θα μοιραστεί κάπως το βάρος... και, αλήθεια, μοιράστηκε... Έπειτα πήρα ανάσες... Ζήτησα από τον εαυτό μου να κάνει αυτό που του ζητάω αρκετές φορές να κάνει... Υπέρβαση... Και έκανα τις συναντήσεις μου...

Και εδώ αξίζει να αναφέρω... και λίγο από την συνέχεια...

Στην πρώτη συνάντηση... ήρθε μια κοπελίτσα... με την δική της ενέργεια... με την δική της φωνή... με την δική της αίσθηση... Στο τέλος της συνάντησής μας... Εντελώς αυθόρμητα, κι ενώ στην ουσία η γνωρίμια μας μόλις είχε γίνει, με αγκάλιασε... Μια αγκαλιά... αυθεντική... πρέπει να ομολογήσω πως σπανίζει στην εποχή μας...

Χωρίς να μιλήσω για τις σκέψεις ή τα συναισθήματα... Χωρίς να μιλήσω για το τι μου συνέβηκε εσωτερικά εκείνη την στιγμή... Θέλω να φανταστείτε... ένα σώμα που του δίνουν μια κλωτσιά... και μετά... ένα σώμα που το αγκαλιάζουν... Μόνο αυτό θέλω να σκεφτείτε... Μόνο αυτό... Δεν χρειάζεται τίποτα, μα τίποτα, παραπάνω... Αυτό αρκεί. Ήταν σαν να μου έδωσε αυτό που είχα ανάγκη, αυτό που τα κοντίνα μου άτομα δεν ήταν εκείνη την στιγμή εκεί για να μου το δώσουν γιατί απλά έτυχε να είναι μακρυά... Ήταν σαν να μου έδωσε το αντίδοτο στην βία που μόλις είχα βιώσει... χωρίς καν να το γνωρίζει...

Μετά από αυτήν την αγκαλιά...

Έκανα και τις δύο άλλες συναντήσεις... και ήρθαν δύο άλλοι άνθρωποι... με την δική τους ατμόσφαιρα και την δική τους φωνή... και σαν να είδα άλλους δύο κόσμους... διαφορετικούς, μοναδικούς, ιδιαίτερους...

Και έπειτα είδα, και έπειτα μίλησα, και έπειτα συζήτησα... με τα κοντινά μου άτομα... και άλλοι κόσμοι... Αυτούς τους γνωρίζω καλύτερα...

Μόνο οι άνθρωποι μπορούν να μας σώσουν από την βία των ανθρώπων...

Πάνω που πήγε να χαθεί η πίστη μου στην ανθρωπότητα... βρέθηκε ξανά...

Και ξαναμπήκα στο τρένο. Και ξαναμπαίνω στο τρένο.

Το γνωρίζω. Δεν είμαστε ασφαλείς. Όλοι φοβόμαστε. Όμως δεν είναι τρόπος ζωής να ζεις μέσα στον φόβο...

Και όσο υπάρχουν αγκαλιές... θα υπάρχουν και άνθρωποι...

Και όσο θα υπάρχουν άνθρωποι...

Δεν θα αφήσω ούτε τον φόβο να ασκεί εξουσία στην ζωή μου...
Ούτε την εξουσία να ασκεί φόβο στην ζωή μου...

Εκτός Ελέγχου

Αναζητώντας διάφορα σε διάφορα τετράδια μου... με την ευχή να ήμουν περισσότερο οργανωμένη χωρίς αυτό να σημαίνει πως θα είμαι λιγότερο δημιουργική... βρήκα γραμμένη μία περίεργη στιγμή ενός υπέροχου μαθήματος ενός καταπληκτικού δασκάλου...

Ήταν μία στιγμή που ακόμα την θυμάμαι τόσο καθαρά όσο όταν την έζησα. Μία στιγμή που με άγχωσε και που με τρόμαξε. Ένας από τους ανθρώπους που παρακολουθούσαμε το μάθημα, σε μία από τις ασκήσεις που μας ζητήθηκαν, βγήκε μέσα σε κλάσματα δευτερολέπτου εκτός ελέγχου. Κυριολεκτικά εκτός ελέγχου. Ήταν για λίγο, αλλά ήταν τρομαχτικό. Ήταν και με άλλον άνθρωπο πάνω στην σκηνή. Και αυτό που συνέβηκε, δεν θα το περιγράψω εδώ, αν κι ήταν μόνο μια στιγμή, ήταν αρκετό για να μας κόψει την ανάσα.

Φοβήθηκα.

Σημείωσα, λοιπόν, στο τετράδιο μου (και δεν θυμόμουν ότι είχα σημειώσει κάτι γύρω από αυτό...)...

«Δώσε μου δύναμη απλά να έχω πάντα τον έλεγχο και για να μην κάνω ποτέ τίποτα κακό σε κανένα συνεργάτη και για να μπορώ να προστατεύσω τον εαυτό μου εάν ο άλλος βγει εκτός ελέγχου.» .

Γνώριζα πως στο θέατρο παίζεις με τα υλικά του εαυτού σου... αλλά θεωρούσα δεδομένο... το ότι όσο και να βγεις «εκτός εαυτού» μένεις «εντός εαυτού». Θα ήταν πολύ επικίνδυνο εξάλλου και για εσένα και για τους άλλους... το να έβγαινες εκτός εαυτού βγαίνοντας κυριολεκτικά εκτός ελέγχου... Ήταν τρομαχτικό το να δω μπροστά μου να συμβαίνει κάτι τέτοιο... και, αμέσως, αγχώθηκα για το αν μπορεί να μου συμβεί και εμένα... είτε από την πλευρά αυτού που χάνει τον έλεγχο είτε από την πλευρά του παρτενέρ του... Προβληματίστηκα πάνω στα όρια και στις δυνάμεις του καθενός... Μάλιστα το ότι αυτό συνέβηκε σε ένα μάθημα που αγαπούσα πολύ, σε ένα δάσκαλο που θεωρούσα καλό, και σε μια άσκηση που θεωρούσα απλή, με προβλημάτισε ακόμα περισσότερο... Δεν κατάλαβα από πού ξεπήδησε μια τέτοια στιγμή...

Και συνέχιζα...

«Και ο δάσκαλος... πώς γίνεται να διατήρησε τόση ηρεμία;»

Μου έκανε εντύπωση. Μου έκανε πολύ εντύπωση. Ήξερα πως ο συγκεκριμένος άνθρωπος μόνο με ηρεμία θα μπορούσε να το χειριστεί. Δεν περίμενα τίποτα λιγότερο από εκείνον. Αλλά και πάλι μου έκανε εντύπωση.

Και συνέχιζα...

«Εγώ ποτέ δεν θα τα καταφέρω να γίνω κάτι σαν τον δάσκαλο. Εκείνος το αντιμετώπισε έξυπνα, και με σιγουριά, και με ηρεμία.»

Φυσικά, θα μου απαντούσα τώρα πως δεν χρειάζεται να γίνω κάτι σαν τον δάσκαλο. Χρειάζεται να γίνω κάτι σαν εμένα όχι κάτι σαν τον δάσκαλο. Αλλά και πάλι νομίζω πως αν με ρωτούσαν τότε σε σχέση με το μελλοντικό «κάτι σαν εμένα» και πάλι το ίδιο θα υποστήριζα. Θα νόμιζα πως δεν υπάρχει περίπτωση να γίνω κάποιος που καταφέρνει να αντιμετωπίσει μια τέτοιου τύπου κατάσταση με τέτοιο περίπου τρόπο... Πώς τα φέρνει, καμιά φορά η ζωή... Χίλια δύο πράγματα νόμιζα πως θα γίνω... και τελικά δεν έγινα... και υπάρχουν κάτι άλλα μικρά στοιχεία που τα κατάφεραν τα άτιμα να εξελιχθούν μέσα στο προσωπικό μου χάος...

Και συνέχιζα...

«Μέσα του όμως φοβήθηκε και αυτός σαν κι εμάς. Είπε ότι δεν του έχει ξανασυμβεί κάτι τέτοιο και όμως το αντιμετώπισε με τόση σιγουριά.».

Μου κάνει εντύπωση ότι έγραψα για τον φόβο του δασκάλου. Ο δάσκαλος, το θυμάμαι καθαρά ακόμα και τώρα, δεν μας είπε ότι φοβήθηκε, δεν δήλωσε ότι φοβάται, δεν μίλησε για φόβο. Μας είπε ότι δεν του έχει ξανασυμβεί κάτι τέτοιο. Αλλά δεν μας είπε ότι φοβήθηκε. Ούτε και άφησε τον φόβο του να φανεί. Και εγώ έγραψα ότι και εκείνος φοβήθηκε σαν κι εμάς... Παρά τον δικό μου φόβο... νομίζω πως υπήρξε ένα κομμάτι που αποστασιοποιήθηκε και μπήκε (προσπάθησε να μπει) στην θέση του δασκάλου. Αυτόματα και αυθόρμητα... Νιώθοντας την διαφορετική θέση που έχει ο δάσκαλος... γνώριζα πως για εκείνον είναι διαφορετικά... γνώριζα, όμως, πως αυτό που συμβαίνει προς τα έξω... προς τα εμάς... είναι διαφορετικό από αυτό που συμβαίνει προς τα μέσα... προς τα εκείνον... Δεν είχε περιθώριο να δείξει τον φόβο του...

Σε πάρα πολλά, εξάλλου, μαθήματα προσπαθούσα να δω το μάθημα μέσα και από τα μάτια των δασκάλων... όπως και μέσα από τα μάτια των διάφορων μαθητών...

Όταν προσπαθούσα να είμαι μαθήτρια ένιωθα και δασκάλα... Τώρα που προσπαθώ να είμαι δασκάλα νιώθω και μαθήτρια... Έχω την αίσθηση... όμως... πως δεν ανήκω ούτε εδώ ούτε εκεί... ούτε στον έναν κόσμο... των μαθητών... ούτε στον άλλο κόσμο... των δασκάλων... Δεν είμαι μαθήτρια... και... Δεν είμαι δασκάλα... Μόνο στον δικό μου κόσμο νιώθω να ανήκω... και εκεί νιώθω... ας γράψω αυτό που συνηθίζω να γράφω κι ας εκφράσω αυτό που συνηθίζω να νιώθω... μόνο Άνθρωπος...

Και θέλω να έχω την δύναμη... Εντός και Εκτός Ελέγχου... να είμαι Άνθρωπος... Εντός και Εκτός Εαυτού... να είμαι Εγώ...

Λένε...

Δεν υπάρχει παρθενογένεση στην τέχνη και δεν υπάρχει παρθενογένεση στην τέχνη. Και δεν ξέρω αν σας το ξαναέγραψα... δεν υπάρχει παρθενογένεση στην τέχνη... Α! Και για να μην ξεχνιόμαστε... Δεν υπάρχει... ξέρετε τι;... Παρθενογένεση στην τέχνη... Ας το γράψω αρκετές φορές, μπας και επιτέλους καταλάβω αυτήν την φράση και συμφωνήσω μαζί της... Από όταν την άκουγα, από παλιά, από πάντα, από πότε;, από τότε, είχα τις ενστάσεις μου... Αρχικά, χωρίς καν να αρχίσω τα επιχειρήματα... απλά μέσα μου κάτι αντιδρούσε... πώς να το πω... ας το ονομάσω διαφωνία... αν και ήταν κάτι πολύ παραπάνω από αυτό... Δεν μπορούσα να την καταλάβω αυτήν την φράση... ουσιαστικά... Καταλάβαινα, φυσικά, τι ήθελαν να μου πουν, τι προσπαθούσαν να μου εξηγήσουν, αλλά κάτι, κάπως, κάπου δεν... πώς να το πω... δεν μου ταίριαζε... Αυτό το απόλυτο αυτής της φράσης... Αυτό το ότι την ανακυκλώνουμε... Την απλώνουμε ξανά και ξανά... στο χώρο και στον χρόνο... κάνοντας τους ανθρώπους αλήθεια να πιστέψουν πως δεν υπάρχει παρθενογένεση στην τέχνη... Το θεωρούμε δεδομένο... Για την ακρίβεια... Το θεωρούν δεδομένο... Γιατί εγώ προσωπικά ακόμα δεν έχω πειστεί πως είναι κάτι δεδομένο... κάτι απόλυτο... κάτι που δεν χωράει συζήτηση... κάτι που δεν έχει έστω παραθυράκια... ή δρομάκια... ή εξαιρέσεις... Κάτι που είναι μόνο αυτό... χωρίς να μπορεί να είναι και κάτι άλλο... Κουνάω το κεφάλι μου αυτήν την στιγμή... Δεν με βλέπετε αλλά κι όμως... το κουνάω... και πάλι και μόνο που σκέφτομαι αυτήν την φράση... κάτι... με προβληματίζει... Δεν είμαι σίγουρη... Δεν μπορώ να είμαι σίγουρη... Δεν θέλω να είμαι σίγουρη;... Δεν ξέρω... Δεν με εκφράζει αυτή η φράση... Τόσο απλά... Πήγα να δω και στο λεξικό... σε ένα από όλα τα λεξικά... Τι σημαίνει η λέξη «Παρθενογένεση»... Ξέρω, φυσικά, τι σημαίνει και τι εννοούμε όταν το συζητάμε ότι σημαίνει... αλλά ήθελα από περιέργεια να δω τι θα έγραφε το λεξικό με ακρίβεια... ποιες λέξεις θα χρησιμοποιούσε για να το εξηγήσει... Έγραφε, λοιπόν... «Αναπαραγωγή οργανισμού (εντόμου, φυτού κλπ) μόνο από το θηλυκό χωρίς την σύμπραξη αρσενικού»... Χαμογέλασα... Ίσως επειδή νιώθω ότι ανήκω στην λέξη «θηλυκό»... και δεν χρειάστηκα την σύμπραξη αρσενικού για να δημιουργήσω... ό,τι, τέλος πάντων, δημιουργώ... Σκέφτηκα, λοιπόν, την επόμενη φορά που κάποιος θα μου πει πως δεν υπάρχει παρθενογένεση στην τέχνη... να γυρίσω... να του πω... κι όμως... υπάρχει... Κάθε φορά που ένα θηλυκό δημιουργεί χωρίς την σύμπραξη αρσενικού... είναι παρθενογένηση... Χαχαχα... Δεν νομίζω αυτό να είναι αρκετά καλό επιχείρημα για κανέναν... Παρόλα αυτά... Οφείλω να ομολογήσω... πως διασκέδασα και μόνο στην σκέψη ενός τέτοιου διαλόγου... Δεν έχω ιδέα τι θέλω να εκφράσω μέσα από όσα γράφω τώρα... Αυτό που θέλω να πω... είναι το πώς μπορούμε να γνωρίζουμε πώς γεννήθηκε μια ιδέα; Πώς μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι δεν γεννήθηκε, κάποια στιγμή, σε κάποιον από εμάς, μια πρωτότυπη ιδέα; Έχω την αίσθηση σαν να μας σπρώχνουν συνέχεια να μην είμαστε διαφορετικοί, να μην είμαστε ξεχωριστοί, να μην είμαστε πρωτότυποι... Φυσικά, παραδέχομαι... ότι μπορεί να σου έρθουν ιδέες επηρεασμένες από αλλού... Έχεις ένα ερέθισμα και μέσα από αυτό μπορείς να γεννήσεις κάτι... Αλλά ακόμα κι εκεί... είναι κάτι καινούριο ή κάτι παλιό αυτό που δημιουργείς; Είναι διαφορετικό το να αντιγράψεις κάτι... Είναι διαφορετικό το να «κλέψεις» κάτι... και συχνά συζητάμε για αντιγραφές... ή για «κλεψίματα»... Προσωπικά, προτιμάω την γραφή από την αντιγραφή και το μοίρασμα από το «κλέψιμο»... Κλέβω σημαίνει αφαιρώ ξένο πράγμα κρυφά ή με απάτη. Κοίταξα λεξικό και για αυτό... Δεν μπορώ να πω ότι μου αρέσει η ιδέα του «κλεψίματος» λοιπόν... στην τέχνη ή στην ζωή... Έχει την λέξη «απάτη» μέσα... κι εγώ συνηθίζω να μιλάω συχνά για την σχέση της τέχνης με την «αγάπη» κι όχι με την «απάτη»... Λένε, λοιπόν, δεν υπάρχει παρθενογένεση στην τέχνη και όλοι «κλέβουμε». Ε, λοιπόν... όχι... Δεν κλέβουμε όλοι... Αν θέλει κάποιος μπορεί να κλέψει... Αν δεν θέλει ας δοκιμάσει να μην κλέψει... για να δούμε τι θα γίνει... Δεν αντιγράφουμε όλοι...

Κάπως σαν να νιώθω... ότι ένας από τους λόγους που χρησιμοποιείται αυτή η φράση είναι για να προωθήσουμε το μέτριο... Δεν μπορώ να το εξηγήσω... Σαν να μην μας ενδιαφέρει η μοναδικότητα του καθενός...

Και εγώ δεν μπορώ να απορρίψω την μοναδικότητα... δεν μπορώ να διαγράψω την πρωτοτυπία...

Δεν μπορώ να προωθήσω μόνο την λογική του ότι όλοι αντιγράφουμε, όλοι «κλέβουμε».

Νομίζω υπάρχει ένα σημείο που δεν πηγαίνεις εσύ την δημιουργία αλλά η δημιουργία σε πηγαίνει... και εκεί δεν χωράει καμία αντιγραφή και κανένα «κλέψιμο»...

Στην δημιουργική διαδικασία χωράει μόνο η δημιουργία...


(Το παραδέχομαι, ήμουν χαοτική.
Το παραδέχομαι, δεν κατάφερα να πω ακριβώς αυτό που θέλω να πω.
Το παραδέχομαι, δεν είμαι ακριβώς ικανοποιημένη με όλα όσα έγραψα.

Αλλά δεν πειράζει. Μπορώ να μοιραστώ κάτι ακόμα κι όταν δεν έχει διαμορφωθεί μέσα μου με απόλυτη ακρίβεια.

Έχω δικαίωμα να μοιραστώ αυτό που νιώθω πως θέλω να μοιραστώ ακόμα κι αν είναι μια ατελής σκέψη ή ένα ατελείωτο συναίσθημα... Επίσης, έχω δικαίωμα αύριο (και κάθε αύριο) να διαφωνήσω ακόμα κι εγώ με τον εαυτό μου σε σχέση με κάτι που διατυπώνω στο σήμερα... Είμαι ελεύθερη να εκφράζω αυτό που νιώθω κάθε στιγμή ακόμα κι αν είναι (νιώθω πως είναι) θολό και μη ολοκληρωμένο το τοπίο μου...)...

Όποιος έχει τα πολλά, θέλει και τα λίγα...

Αυτός που έχει τα πολλά θέλει και τα λίγα και για αυτό θέλει να κάνει αυτόν που έχει τα λίγα να μην θέλει τα πολλά. Έτσι τον πείθει ότι «Όποιος θέλει τα πολλά χάνει και τα λίγα.» για να τον κάνει να είναι ικανοποιημένος με τα λίγα, ή ακόμα χειρότερα με τα ελάχιστα, και να μην ζητήσει τα πολλά, ή ακόμα χειρότερα να μην ζητήσει ούτε τα λίγο παραπάνω που κανονικά του αναλογούν και του αξίζουν. Έτσι αυτός που έχει τα πολλά και θέλει και τα λίγα κάνει αυτόν που έχει τα λίγα να μην θέλει τα πολλά, για να μην ζητήσει ποτέ τα πολλά, για να μην αγωνιστεί ποτέ για τα πολλά, για να μην προσπαθήσει ποτέ για τα πολλά και, ταυτόχρονα, για να ευχαριστεί για τα λίγα, για να ευγνωμονεί για τα λίγα και για να φοβάται μην χάσει αυτά τα λίγα αν τολμήσει να οραματιστεί κάτι σε σχέση με τα πολλά. Λες και αυτός που έχει τα λίγα δεν μπορεί, ταυτόχρονα, να γνωρίζει την αξία που έχουν τα «λίγα» (αν έχουν αξία τα συγκεκριμένα «λίγα») αλλά και να αναγνωρίζει και την σημασία που έχουν τα «πολλά» (αν έχουν σημασία τα συγκεκριμένα «πολλά»). Δεν είμαι σίγουρη ότι οι μεγάλες ανακαλύψεις έγιναν επειδή κάποιος είπε στον εαυτό του να μείνει ικανοποιημένος με τα λίγα. Δεν είμαι σίγουρη ούτε καν ότι οι μικρές ανακαλύψεις έγιναν επειδή είπε κάποιος στον εαυτό του να μείνει ικανοποιημένος με τα λίγα. Αρκεί να αναρωτηθούμε για το πώς συμβαίνουν οι αλλαγές... εκείνες οι αλλαγές... μέσα από τις οποίες γεννήθηκαν ακόμα και τα δικαιώματα των ανθρώπων... Νομίζω πως κάπου, κάπως, κάποτε, κάποιοι ζήτησαν τα «πολλά» (τα οποία αν τα δεις από άλλη οπτική γωνία μπορούν να θεωρηθούν και τα «λίγα» αφού στα σημερινά μάτια μας είναι τα αυτονόητα, αλλά για εκείνους τότε ήταν τα «πολλά»...). Το θέμα δεν είναι αν έχεις τα λίγα ούτε αν θέλεις τα πολλά. Το θέμα είναι τα λίγα που έχεις τι λίγα είναι. Δεν σημαίνει απλά και μόνο επειδή είναι λίγα ότι πρέπει να είσαι ικανοποιημένος με αυτά. Το θέμα είναι τα πολλά που θέλεις τι πολλά είναι. Δεν σημαίνει απλά και μόνο επειδή είναι πολλά ότι πρέπει να τα επιθυμείς. Όμως, σε καμία περίπτωση, δεν σημαίνει ότι επειδή μπορείς να έχεις κάποια λίγα, δεν έχεις δικαίωμα να έχεις και κάποια πολλά. Κι αν σε έχουν κάνει να νιώθεις πως το να ζητήσεις τα πολλά θα σε κάνει να χάσεις τα λίγα... μία λέξη υπάρχει για αυτό. Λέγεται τρομοκρατία. Και αν κάτι δεν χωράει στο τώρα και δεν χωρούσε στο ποτέ είναι ο φόβος. Που σημαίνει... αν έχεις κάποια λίγα που θεωρείς πως αξίζουν, προστάτευσέ τα. Αν έχεις κάποια πολλά που θεωρείς πως αξίζουν, διεκδίκησέ τα. Μπορείς να δοκιμάσεις και να προστατεύσεις τα λίγα και να διεκδικήσεις τα πολλά. Αν σε κάνουν να χάσεις τα λίγα επειδή ζήτησες τα πολλά, είναι πολύ πιθανό να ήταν θέμα χρόνου το να σου έπαιρναν τα λίγα ακόμα κι αν δεν ζητούσες τα πολλά... Εσύ θα γνωρίζεις... πως προσπάθησες... και να προστατεύσεις τα λίγα (και όχι μόνο τα δικά σου αλλά και των άλλων) και να διεκδικήσεις τα πολλά (και όχι μόνο για εσένα αλλά και για τους άλλους)...

DVD

Μερικές φορές... Η ζωή μου μοιάζει... σαν ένα dvd... που έχει μόνο μέσα 100 λέξεις... Τις ίδιες και τις ίδιες... Όσες φορές κι αν δεις το dvd οι λέξεις δεν πρόκειται να αλλάξουν... Τις ίδιες λέξεις θα δεις... Και τις ίδιες κινήσεις θα νιώσεις... Μα επειδή δεν ξέρεις πώς να προχωρήσεις παρά πέρα... στην ζωή... δεν έχεις ιδέα πώς να συνεχίσεις... συνεχίζεις να βάζεις το ίδιο dvd να παίζεται... μπας και κρατηθείς αυτό... έτσι ώστε τουλάχιστον να μην πας προς τα πίσω... ακόμα κι αν δεν μπορείς να πας προς τα μπροστά... Και παρόλα αυτά... σιγά σιγά αρχίζεις να ξεχνάς ακόμα κι αυτές τις 100 λέξεις... δεν αντέχεις να ξαναβάλεις το ίδιο βίντεο να παίξει... απλά και μόνο για να κρατήσεις μια κάποια γελοία σταθερότητα... και τότε αρχίζεις να ξεχνάς και αυτά που ήξερες... Τα πιο απλά... Τα πιο βασικά... σου φεύγουν... σου γλιστρούν... και οι άλλοι σου λένε πως δεν χρειάζεται να ξέρεις τα πάντα... μα εσύ γνωρίζεις πως δεν γνωρίζεις τίποτα... και από τα πάντα στο τίποτα μια ζωή διαφορά... Έπειτα βάζεις το dvd κάπου... και δεν αντέχεις να το ξαναβγάλεις από εκεί που το έθαψες... γιατί βλέποντας το... έχεις σταματήσει πια να βλέπεις τις λέξεις... και βλέπεις μόνο τα αισθήματα... Σου υπενθυμίζει πόσο αδύνατο είναι να ανέβεις ένα βουνό μόνος σου... χωρίς βοήθεια... Δεν υπάρχει καμία συνέχεια από το πριν στο τώρα σου... κι αυτό σου κοστίζει... Μα το βουνό είναι μπροστά σου... Και εσύ πρέπει να το περάσεις... Και δεν έχεις κανέναν να επικοινωνήσεις... Γιατί ακόμα και αυτές τις 100 λέξεις που κάποτε γνώριζες... Τις έχεις πια ξεχάσει...

«Διδάσκω»

Αυτές τις ημέρες «διδάσκω». Ξανά. Σε εισαγωγικά το «διδάσκω» γιατί δεν είμαι και δεν νιώθω δασκάλα. Μου αρέσει να σκέφτομαι πως μοιράζομαι και προσφέρω... έτσι δεν αγχώνομαι και τόσο για το τι νιώθω πως γνωρίζω και για το τι νιώθω πως δεν γνωρίζω. Παρόλα αυτά, όταν μπαίνω, έστω και δειλά, έστω και για λίγο, (όπως και για όσο), στην διαδικασία της «διδασκαλίας» δεν μπορώ να μην προβληματιστώ για μερικούς (για αρκετούς) από τους δασκάλους που πέρασαν από την ζωή μου (και από τις ζωές αρκετών άλλων ανθρώπων). Δεν μπορώ να καταλάβω πως δεν ενδιαφέρονταν –πώς είναι δυνατόν να είχαν αδιαφορία για τους μαθητές, βαρεμάρα για το μάθημα. Πώς άραγε τους έφερε – έφτασε η ζωή σε αυτό το θλιβερό σημείο στο οποίο όχι μόνο ξέχασαν την χαρά, όχι μόνο έχασαν τον ενθουσιασμό, αλλά, κυρίως, αμέλησαν την ευθύνη που τους δίνεται και πρόδωσαν την ουσία της ζωής.

Έστω και για λίγο, αν μείνω απέναντι σε ορισμένους ανθρώπους... κάτι μου συμβαίνει... και δεν γίνεται... να μην τους κοιτάξω... να μην τους αισθανθώ... Νιώθω πως μετά τους κουβαλάω και θα τους κουβαλάω για πάντα μαζί μου... Δεν θα άντεχα να μου ξεφύγουν τα βλέμματα ή να χάσω τα συναισθήματα... Και ενώ είμαι σε ετοιμότητα και είμαι και «ανοιχτή», νιώθω ότι και πάλι δεν προλαβαίνω όλες τις στιγμές των «μαθητών» μου. Κάτι μπορεί να μου γλιστρίσει. Και απλά εύχομαι να είναι κάτι «μικρό» και να μην είναι κάτι «μεγάλο».

Νιώθω, επίσης, πόσο δύσκολο θα μου ήταν να το κάνω αυτό κάθε μέρα... γιατί έχω ανάγκη να επεξεργάζομαι τα όσα συμβαίνουν, να μπορώ να έχω καθαρό μυαλό, για να μπορώ να τους μιλήσω για αυτά, για να μπορώ να μου μιλήσω για αυτά. Να τα βάλω σε τάξη, σε σειρά. Και ενώ δεν νιώθω κούραση τόσο τις ώρες που διδάσκω... Μετά μπορεί-μπορώ να νιώσω εξάντληση... Πολλές φορές, επίσης, μπορεί να με πιάσει... το ότι δεν είπα ή δεν έκανα κάτι. Κάτι που έπρεπε να πω ή κάτι που ήθελα να κάνω. Μέσα στα τόσα χάνω κάτι.

Τώρα πια είμαι, προσπαθώ να είμαι, πιο ελαστική με εμένα. Κι αν δεν γίνει κάτι, λέω δεν πειράζει... Κι αν γίνει κάτι, λέω δεν πειράζει... Βγάζω το τέλειο από το μυαλό μου. Πώς θα ήθελα να είναι οι γνώσεις μου. Ποια θα ήθελα να είμαι εγώ. Και κάνω αυτό που είναι το καλύτερο να κάνει κανείς. Κάνω... το καλύτερο που μπορώ. Και ίσως αυτό «το καλύτερο που μπορώ» να είναι τελικά αρκετό καλό για κάποιους ανθρώπους. Ίσως να είναι τελικά αρκετά καλό ακόμα και για εμένα.

Πάντως, ανεξάρτητα από το αν είμαι ή όχι καλή «δασκάλα», από το αν το μάθημα μου έχει ενδιαφέρον και για ποιον...

Δεν θα άλλαζα με τίποτα για τίποτα στο κόσμο τις στιγμές με τους «μαθητές» μου.

Εκείνοι μπορεί να μην το γνωρίζουν αλλά εγώ το γνωρίζω.

Δεν μπορώ να γνωρίζω πόσο τους επηρεάζω εγώ αλλά γνωρίζω με ακρίβεια πόσο με επηρεάζουν εκείνοι.

Είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μου.
Με αγγίζουν.
Με συγκινούν.
Με αλλάζουν.
Με παρακινούν...

Να γίνω ακόμα καλύτερη...
Να κάνω ακόμα καλύτερα...
Το καλύτερο που μπορώ...


Και Τους Ευχαριστώ για αυτό.

Όλους όσους ήρθαν στο χθες.
Όλους όσους έρχονται στο σήμερα.
Όλους όσους θα έρθουν στο αύριο.

Για αυτήν την όμορφη ανθρώπινη ανταλλαγή και επικοινωνία...

Τους Ευχαριστώ...
Και θα τους Ευχαριστώ...

Για πάντα.

(Σε εισαγωγικά το «δασκάλα», γιατί δεν με νιώθω δασκάλα. Σε εισαγωγικά το «μαθητές», γιατί δεν τους νιώθω μαθητές. Νιώθω πως είμαι ένας άνθρωπος απέναντι σε ανθρώπους με κύριο στόχο να γίνω Άνθρωπος απέναντι σε Ανθρώπους...).

Μπουπ.

Μπουπ.

Ήμουν σε ένα ατελείωτο, καταπράσινο, μέρος... Καταπράσινοι λόφοι και άπλετο φως... Και έτρεχα, έτρεχα, έτρεχα... Και είχα δύο συναισθήματα... Ευτυχία και Ελευθερία... Αυτό ακριβώς ένιωθα (περιέργως μπορούσα με ακρίβεια να ορίσω το τι νιώθω), ευτυχισμένη και ελεύθερη... Μετά άκουσα μια φωνή... να λέει το όνομά μου... «Μαριλού, Μαριλού, Μαριλού»... Με φώναζαν... Από κάπου μακρυά... Εγώ απλά συνέχιζα να τρέχω... Και έπειτα η φωνή από αχνή και μακρινή άρχισε να έρχεται πιο κοντά και πιο καθαρά «Μαριλού, Μαριλού, Μαριλού!»... Και... άνοιξα τα μάτια μου...

«Μαριλού!»... Την είδα να κάθεται δίπλα μου και να συνεχίζει πανικόβλητη να λέει το όνομά μου «Μαριλού, Μαριλού, Μαριλού!» ενώ προσπαθούσα να καταλάβω πού βρίσκομαι και τι συμβαίνει... Συνειδητοποίησα πως ήμουν στην σχολή μου... στην αίθουσα... στην μικρή μας σκηνή που δεν ήταν ακριβώς σκηνή αλλά εμείς είχαμε ορίσει ότι είναι σκηνή επειδή χωριζόταν από τον υπόλοιπο χώρο με αυτό το μικρό σκαλοπατάκι που βρισκόταν κάπου πιο μπροστά μου... Κοίταξα την συμμαθήτριά μου ενώ εκείνη συνέχιζε φοβισμένη να μου μιλάει γρήγορα και αγχωμένα «Τι έγινε; Άκουσα έναν θόρυβο και από εκεί που ήσουν όρθια βρέθηκες πεσμένη και μετά σε φώναζα ξανά και ξανά, και εσύ δεν απαντούσες. Για ώρα δεν απαντούσες! Είσαι καλά;»... Εγώ απλά προσπαθούσα να προσαρμοστώ... Προσπαθούσα να θυμηθώ τι έγινε... Μέχρι πριν λίγο ήμουν ευτυχισμένη και ελεύθερη και έτρεχα και τώρα ήμουν εδώ καθισμένη και δεν μπορούσα να θυμηθώ τι έγινε... Πώς βρέθηκα εδώ; Έβλεπα όνειρο; Δεν κατάλαβα... Σκέφτηκα πως το πρώτο που πρέπει να κάνω είναι να ηρεμήσω την φίλη μου... «Είμαι καλά. Είμαι μια χαρά, αλήθεια!»... ενώ εκείνη, που όπως είναι λογικό δεν ήταν και τόσο εύκολο να ηρεμήσει, συνέχιζε να μου μιλάει «Μα άκουσα ένα «μπουπ» και βρέθηκες κάτω... και δεν απαντούσες... γιατί δεν απαντούσες;! Και...» Προσπαθούσα να θυμηθώ... Τι ήταν το τελευταίο πράγμα που θυμόμουν... Σιγά σιγά, άρχισε να επανέρχεται η πραγματικότητα... Ήμουν όρθια... και έκανα ζέσταμα... Αποφασίσαμε να κάνουμε ζέσταμα πριν να έρθει η δασκάλα... Και έστριψα το κεφάλι μου... έκανα κύκλους με το κεφάλι μου και όταν πήγα να το στρίψω προς τα πίσω... αυτό ήταν! Αυτό ήταν το τελευταίο που θυμόμουν! Το να πάω να στρίψω το κεφάλι μου προς τα πίσω... Προφανώς, έχασα τις αισθήσεις μου! Και λύγισαν τα πόδια μου... και το «μπουπ» ήταν τα γόνατά μου που χτύπησαν στην μοκέτα του πατώματος... και, όπως έπεσα, μετά έγειρε και το σώμα μου μπροστά, και έτσι ακούμπησαν τα χέρια μου και το κεφάλι μου στο πάτωμα, μάλλον έπεσα πολύ ήρεμα και όμορφα, γιατί δεν πονούσα πουθενά και γιατί η θέση που βρέθηκα ήταν θέση χαλάρωσης... Η φίλη μου συνέχιζε να μιλάει, κατά την διάρκεια που εγώ προσπαθούσα να καταλάβω τι είχε συμβεί «Χτύπησες; Τι έγινε; Τι συνέβηκε; Μα γιατί δεν μου απαντούσες; Τρόμαξα!»... «Είμαι καλά!» ξαναείπα «Είμαι καλά, αλήθεια! Δεν χτύπησα καθόλου, δεν πόνεσα... Δεν ξέρω τι συνέβηκε... Και μετά έβλεπα εικόνες! Δεν ξέρω... Έτρεχα... και άκουσα να με φωνάζει κάποιος από μακρυά... αλλά νόμισα πως άνοιξα σχεδόν αμέσως τα μάτια μου μετά από αυτό... Σαν όνειρο ήταν... Δεν ξέρω...»... Η φίλη μου σιγά σιγά άρχισε να γελάει νευρικά «Σε φώναζα πολύ ώρα και δεν απαντούσες! Τρόμαξα πάρα πολύ... Και...» άρχισα να γελάω κι εγώ... Ήταν σαν να είχα πάει σε έναν άλλον κόσμο... και να επέστρεψα σε αυτόν... «Μάλλον... Λιποθύμησα...» είπα... και τώρα γελάγαμε και οι δύο... χωρίς να ξέρουμε απαραίτητα το γιατί... Δεν ήμουν καθόλου τρομαγμένη ή αγχωμένη... Πάντα, φανταζόμουν την λιποθυμία... διαφορετική... αλλιώς... ότι αρχίζεις να μην νιώθεις καλά... να ζαλίζεσαι... έχεις κάποια σημάδια... κάτι νιώθεις ότι δεν πάει καλά... Αρχίζει να θολώνει ή να σκοτεινιάζει το τοπίο... Δεν ξέρω... Περίμενα ότι συμβαίνει κάτι θεαματικό πριν... όπως μου συνέβαινε όταν δεν ένιωθα καλά... Δεν είχα λιποθυμήσει ποτέ στην ζωή μου μέχρι τότε... και δεν είχα φανταστεί πως μπορεί να μην το καταλάβω καν ότι έρχεται λιποθυμία... Συνεχίζαμε να γελάμε... όταν μπήκε η δασκάλα μας στην αίθουσα σε εντελώς άλλη ατμόσφαιρα... Τρέξαμε κατά πάνω της και οι δύο και σαν τα παιδάκια προσπαθούσαμε να της εξηγήσουμε τι συνέβηκε... Το ένα παιδάκι αγχωμένο «Και μετά άκουσα ένα «μπουπ» και βρέθηκε κάτω... Και μετά την φώναζα... Και μετά... »... Και το άλλο παραξενεμένο «Και μετά ένιωσα ένα «μπουπ», σαν να το βίωσα και σαν να το άκουσα μέσα στο κεφάλι μου, και έβλεπα εικόνες, και έτρεχα και ένιωθα ευτυχισμένη και ελεύθερη και... » Μιλούσαμε η μία πάνω στην άλλη, ταυτόχρονα, με ταχύτητα, πολλές φορές, χωρίς νόημα... Η δασκάλα μας φάνηκε πολύ σοβαρή... «Δεν είναι αστείο.» μας είπε και αμέσως κόπηκαν τα γέλια ακόμα κι αν ήταν νευρικά ή από αμηχανία... «Δεν είναι καθόλου αστείο...»... Μου έφερε να φάω κάτι γλυκό... Νομίζω δύο γλυκάκια μου έφερε να φάω... Με ρώτησε αν είμαι καλά... αν μπορώ να κάνω μάθημα... Εγώ ένιωθα πάρα πολύ καλά! Ίσα ίσα... Ένιωθα ανανεωμένη και ξεκούραστη... Σαν να αναζωογονήθηκα... Δεν μπορώ να το περιγράψω... Όπως όταν βλέπεις, σπάνιο για εμένα, ένα πανέμορφο όνειρο και ξυπνάς... ήρεμος και χαμογελαστός... ένιωθα... απέραντη γαλήνη... Με μάλωσε η δασκάλα μου... Μου είπε να τρώω... Ήμουν πολύ αδύναμη τότε... Ήταν μια δύσκολη περίοδος για εμένα... Και δεν ξεκινήσαμε το μάθημα μέχρι να σιγουρευτεί πως είμαι όντως καλά...

Αυτή ήταν η μοναδική φορά, μέχρι σήμερα, που λιποθύμησα στην ζωή μου... και εγώ το μόνο που θυμάμαι... είναι ένα υπέροχο αίσθημα ευτυχίας και ελευθερίας...

Φυσικά, δεν είναι έτσι οι λιποθυμίες! Ούτε υποστηρίζω να αρχίσουμε να λιποθυμάμε για να νιώθουμε ευτυχισμένοι και ελεύθεροι! Σημασία έχει να είμαστε υγιείς, ψυχολογικά και σωματικά, έτσι ώστε να μπορούμε να δημιουργήσουμε την ευτυχία και την ελευθερία... έχοντας τις αισθήσεις μας...

Συμπάθειες...

Δεν με συμπαθούσε.

Δεν είχε σημασία που δεν με συμπαθούσε.

Έμαθα από πολύ νωρίς πως δεν γίνεται και δεν χρειάζεται να σε συμπαθούν όλοι.

Ο λόγος που δεν με συμπαθούσε ήταν ότι ήμουν καλός άνθρωπος.
Για εκείνον δεν ήμουν. Φαινόμουν.
Και δεν του άρεσε που με συμπαθούσαν κάποιοι άλλοι άνθρωποι.

Όταν ήρθε η φίλη μου, με ενοχές, και μου είπε πως δεν με συμπαθεί, δεν με ενόχλησε το ότι δεν με συμπαθεί. Ήταν το αγόρι της φίλης μου. Δεν ήταν το δικό μου αγόρι. Δεν χρειαζόταν να με συμπαθεί. Ήταν αρκετό που συμπαθούσε την φίλη μου και που η φίλη μου τον συμπαθούσε. Ή μάλλον θα ήταν αρκετό αυτό αν ήταν η φίλη μου καλά. Αλλά δεν ήταν. Ήταν, όμως, ερωτευμένη. Και είχα καιρό να την δω ερωτευμένη και γνώριζα πως ήθελε και έπρεπε να το ζήσει.

Έπειτα εκείνος έμαθε κάτι για εμένα και για την ζωή μου. Φυσικά, δεν το έμαθε από εμένα. Από κάποιον άλλον. Και, ξαφνικά, άρχισε να με συμπαθεί. Είπε στην φίλη μου πως τώρα κατάλαβε, τώρα ερμηνεύτηκαν όλα. Το ότι περπατάω στους δρόμους πάνω κάτω, το ότι μελαγχολώ κάποιες ημέρες, η ανησυχία μου, το χαμόγελό μου, και τόσα άλλα, όλα απέκτησαν τώρα νόημα.

Όταν ήρθε η φίλη μου, με ενοχές, και μου είπε πως με συμπαθεί, με ενόχλησε. Όχι το ότι με συμπαθεί αλλά ο λόγος για τον οποίο-και καλά-με συμπαθεί... Αυτό δεν ήταν δίκαιο. Αν θέλει κάποιος να σε συμπαθεί, ας σε συμπαθεί. Αν θέλει κάποιος να μην σε συμπαθεί, ας μην σε συμπαθεί. Αλλά αυτό το-και καλά-να μαθαίνεις κάτι για τον άλλον και να νομίζεις πως σου αποκαλύφτηκε ποιος είναι ο άλλος χωρίς να έχεις ιδέα ποιος πραγματικά είναι... κάπως... με έκανε να νιώσω εκνευρισμό... Δεν κράτησε για πολύ ο εκνευρισμός μου, δεν με αφήνω, εξάλλου, να εκνευρίζομαι πολύ.

Τώρα...

Με συμπαθούσε.

Δεν είχε σημασία το ότι με συμπαθούσε.

Έμαθα από πολύ νωρίς πως δεν γίνεται και δεν χρειάζεται να τα εμπιστεύεσαι όλα.

Ο λόγος που με συμπαθούσε ήταν ότι ήμουν καλός άνθρωπος.
Για εκείνον πια δεν φαινόμουν. Ήμουν.
Και δεν τον πείραζε που με συμπαθούσαν κάποιοι άλλοι άνθρωποι.

Να σε θεωρεί κάποιος «ψεύτικο» και μετά να μαθαίνει κάτι για εσένα και να σε θεωρεί «αληθινό». Εσύ ή είσαι ή δεν είσαι αληθινός.

Τι είχε αλλάξει; Σε εμένα; Τίποτα. Ο ίδιος άνθρωπος ήμουν. Σε εκείνον; Απλά έμαθε κάτι για εμένα και για την ζωή μου. Νόμιζε πως αυτό τα εξηγούσε όλα. Στην πραγματικότητα, δεν εξηγούσε ούτε τα μισά. Ακούμε ένα γεγονός και μόνο αυτός που το έχει ζήσει γνωρίζει τι σημαίνει αυτό το γεγονός. Οι άλλοι απλά ακούμε, προσπαθούμε να καταλάβουμε, προσπαθούμε να προσεγγίσουμε, στην καλύτερη περίπτωση, καταλαβαίνουμε, προσεγγίζουμε, νιώθουμε. Αλλά και πάλι... δεν είναι το ίδιο.

Αλλά δεν είχε σημασία. Δεν χρειαζόταν να μην με συμπαθεί. Ήταν αρκετό που συμπαθούσε την φίλη μου και που η φίλη μου τον συμπαθούσε. Ή μάλλον θα ήταν αρκετό αυτό αν ήταν η φίλη μου καλά. Αλλά δεν ήταν. Για καιρό δεν ήταν. Μέχρι που μπήκε τέλος σε αυτά που νομίζουμε πως δεν τελειώνουν.

Μετά ήρθε ο επόμενος. Η φίλη μου πάλι δεν ήταν καλά. Η φίλη μου πάλι ήταν ερωτευμένη. Ο φίλος της πάλι δεν με συμπαθούσε. Και μένα πάλι δεν με ενοχλούσε που δεν με συμπαθούσε. Αλλά... όσο να’ ναι... Δεν γίνεται να μην προβληματιστεί κανείς για τα μοτίβα του κάθε ανθρώπου.

Για τα μοτίβα της ζωής.

Ύστερα αντιλαμβάνεσαι πόσο δεν σε ενδιαφέρουν αυτά τα μοτίβα... και από την μια στιγμή στην άλλη... χωρίς να το καταλάβεις... αρχίζουν να διαλύονται... γιατί δεν παίζεις πια τους ρόλους που έπαιζες κι έτσι κι οι άλλοι δεν παίζουν τους ρόλους που έπαιζαν...

Και αφήνεις τους άλλους... να σε συμπαθούν ή να μην σε συμπαθούν, να μαθαίνουν ή να μην μαθαίνουν για εσένα, να μιλάνε ή να μην μιλάνε για εσένα... Κι όλα αυτά είναι έξω και πέρα από εσένα...

Μέσα σε εσένα υπάρχουν μόνο αυτά που έχουν ουσιαστική σημασία... να κάνεις το καλύτερο που μπορείς... να γίνεις το καλύτερο που μπορείς... να είσαι το καλύτερο που μπορείς... Και όσοι θέλουν να το καταφέρουν αυτό γνωρίζουν πόσο δεν υπάρχει χώρος για τίποτα άλλο... Γιατί... Ο μόνος τρόπος να φτάσεις στο ό,τι καλύτερο είναι όχι μόνο να ξορκίσεις το ό,τι χειρότερο αλλά και να αδειάσεις από το ό,τι να’ναι... Δεν υπάρχει περιθώριο για καθημερινές ανθρώπινες μικρότητες... αν θέλεις πραγματικά να γίνεις ο άνθρωπος που θέλεις να είσαι...

Εκείνη, Εκείνος

Ήταν Εκείνη και Εκείνος.
Ήταν Εκείνος και Εκείνη.
Την κοιτάζει Εκείνος.
Τον ρωτάει Εκείνη.
«Τι έγινε; Τι συμβαίνει;».
Φαινόταν πως υπάρχει και πριν στην συζήτηση.
Φαινόταν πως υπάρχει και πριν στην ιστορία.
Εκείνος δεν ήταν καλά στο σήμερα. Εκείνη ήθελε να μάθει το γιατί.
Εκείνος χαμογελούσε. Εκείνη γελούσε.
Τον κοιτάζει Εκείνη.
Της απαντάει Εκείνος.
«Δεν έγινε κάτι υπαρκτό. Δεν έγινε κάποιο γεγονός. Το κεφάλι μου.»
«Το κεφάλι σου;»
Τον ρώτησε Εκείνη.
«Το κεφάλι μου.»
Της απάντησε Εκείνος.

Και ύστερα συνέχισαν τον δρόμο τους περπατώντας δίπλα και πέρα από εμένα.

Κούνησα το δικό μου κεφάλι κατανοητικά χωρίς να το καταλάβω.

Δεν έχεις ιδέα πόσο σε νιώθω, φίλε μου.

Μέσα σε μία φράση περιέγραψες την δική μου αίσθηση.

Τρεις μόνο λέξεις...

«Το κεφάλι μου.»

Έπειτα συνέχισα κι εγώ τον δικό μου δρόμο νιώθοντας λίγο λιγότερο μόνη μου σε αυτήν την ζωή...

Υπάρχουν κι άλλοι άνθρωποι σαν κι εμένα...

Όχι, ακριβώς ίδιοι με εμένα... αλλά αρκετά ίδιοι ώστε να νιώσουν αυτήν την αίσθηση... που μόλις περιγράφτηκε όσο καλύτερα θα μπορούσα να την περιγράψω...

Κάτι Καινούριο...

Είχα ανάγκη να ξεκινήσω κάτι καινούριο... Χωρίς να έχω τα χρήματα σκέφτηκα να κάνω ένα πρόγραμμα ηλεκτρονικό από απόσταση... Για την γραφή και για την συγγραφή. Ο λόγος που το σκέφτηκα αυτό, πέρα από το ότι μου αρέσει το γράψιμο, είναι το ότι ενθαρρύνω άλλους ανθρώπους να γράφουν... Και ήθελα να έχω λίγες παραπάνω γνώσεις πάνω σε αυτό το αντικείμενο... την «γραφή»... την «συγγραφή»... Πλήρωσα το πρώτο ποσό... και δεν ήταν και λίγα τα χρήματα... Ζήτησα από κάπου, δηλαδή από κάποιον, χρήματα για να το πληρώσω... Και οι σημειώσεις που μου έστειλαν μου φάνηκαν – πώς να το πω – πρόχειρες... Περίμενα βιβλιογραφία... Περίμενα υλικό για μελέτη... Περίμενα... δεν ξέρω ακριβώς τι περίμενα... Μου πρότειναν ένα βιβλίο (μόνο ένα!) κι αυτό υπήρχε ήδη στην βιβλιοθήκη μου... Ήθελα να μάθω... κάτι παραπάνω... Και να φανταστεί κανείς πως από την αρχή δεν ξεκίνησα με μεγάλες προσδοκίες... Φυσικά, αποφάσισα πως δεν θα συνεχίσω... Δεν μου άρεσε αυτή η προχειρότητα... Και δεν μου άρεσε και το απρόσωπο... Τα αυτόματα αυτοποιημένα μηνύματα... Μου έλειπε το προσωπικό στοιχείο... Με ποιον μιλάω; Με ποιον επικοινωνώ; Νόμιζα πως θα έχουμε κάποια (ηλεκτρονική) επαφή με αυτόν που υποτίθεται πως μας διδάσκει. Το από απόσταση, δεν σημαίνει, κατά την γνώμη μου, και αποστασιοποιημένο.

Είχα ανάγκη να ξεκινήσω κάτι καινούριο... Μα πάλι θα μείνω να παλεύω με τα παλιά...

Δεν πειράζει... Θα συνεχίσω αυτό που κάνω... Όπως μπορώ... Όσο μπορώ... Κι ας μην νιώθω ότι έχω τις γνώσεις ούτε ότι ποτέ θα τις βρω... Θα κάνω ότι κάνει όλος ο κόσμος... απλά κολυμπάει όπως τον έριξαν στην θάλασσα... απλά εγώ θα γνωρίζω ότι είναι πιο λογικό να σε μάθουν κολύμπι πριν σε πετάξουν στα κύμματα... και ποτέ δεν θα είμαι και δεν θα γίνω ευχαριστημένη με αυτήν την γενικότερη προχειρότητα που κυριαρχεί...

Ακόμα κι αν γίνω μέρος της (ανατριχιάζω μόνο και στην ιδέα αλλά είναι πολύ πιθανό να μην βρεθεί άλλη διέξοδος για εμένα)...

Θα γνωρίζω και θα θυμάμαι ότι...

ΔΕΝ ΜΕ ΕΚΦΡΑΖΕΙ.

Και σε αυτούς αργότερα που θα μου λένε ότι θέλουν ή φαντάζονται ή επιθυμούν τα πράγματα διαφορετικά... δεν θα τους λέω ότι δεν γίνεται... δεν θα τους λέω ότι δεν υπάρχει άλλη λύση... θα τους λέω... πως είμαι σίγουρη πως υπάρχουν άλλοι δρόμοι απλά εγώ δεν στάθηκα ικανή για να τους βρω... Και θα τους ευχηθώ να τους βρουν αυτούς τους δρόμους και να τους ανοίξουν όχι μόνο για τους εαυτούς τους... αλλά και για όλους εκείνους τους ανθρώπους που τους έχουν ανάγκη...

(Ω! Άνθρωποι με την διαφορετική λογική σας! Πόσο καταδικασμένοι νιώθετε να είστε δυστυχισμένοι... Πώς να σας πείσω πως δεν γεννηθήκατε σε λάθος κόσμο ούτε σε λάθος εποχή! Για εσάς κάθε εποχή θα ήταν δύσκολη και κάθε κόσμος δυσβάσταχτος... Πόσο μαζί σας είμαι! Από όπου κι αν έρχεστε και όπου κι αν θα πάτε! Πόσο σας νιώθω και πόσο σας καταλαβαίνω! Πόσο ελπίζω να πετύχετε! Είθε να συναντηθούμε σε εκείνα τα σημεία της ζωής που κανείς δεν μπορεί να μας συγκρατήσει από το να γίνουμε αυτό που πραγματικά είμαστε... Εκεί οι μικρότητες δεν μας αγγίζουν και οι υποκρισίες δεν μας στενοχωρούν... Ο χώρος μας είναι απεριόριστος και ο χρόνος μας ατελείωτος... Εκεί παίρνει μορφή αυτό που οι άλλοι ονομάζουν αδύνατο... Υλοποιούνται τα όνειρα... και οι άνθρωποι αποχτάνε πρόσωπο και φωνή... ) ...

Δεν ήθελα...

Δεν ήθελα να λέω κάτι ίδιο. Και δεν εννοώ μόνο ίδιο με τους άλλους. Εννοώ ίδιο ακόμα και με τον εαυτό μου. Δεν ήθελα να γράφω κάτι ίδιο. Και δεν εννοώ μόνο ίδιο με τους άλλους. Εννοώ ίδιο ακόμα και με τον εαυτό μου. Δεν ήθελα να κάνω κάτι ίδιο. Δεν ήθελα να είμαι κάτι ίδιο. Δεν ήθελα να γίνω κάτι ίδιο. Έτσι απέφευγα τις ίδιες κινήσεις. Έτσι απέρριπτα τις ίδιες επιλογές. Μέτα σκέφτηκα πως δεν πειράζει. Δεν πειράζει να λες, να γράφεις, να κάνεις κάτι ίδιο. Αρκεί αυτό να σε εκφράζει. Και με το ίδιο δεν εννοώ την αντιγραφή (αυτήν την ένιωθα, έτσι κι αλλιώς, μακρυά από εμένα...), εννοώ την επανάληψη. Δεν ήθελα να επαναλαμβάνομαι. Έπειτα υπήρξαν πράγματα που ήθελα να τα επαναλαμβάνω. Δεν είναι κάθε επανάληψη αρνητική. Δεν είναι κάθε συνήθεια απαίδευτη. Υπάρχουν στοιχεία του εαυτού σου που γεννήθηκαν με πολύ κόπο και σε πολύ χρόνο. Κάποια στοιχεία που αξίζει να τα προσέξει κανείς. Και δεν εννοώ τους άλλους. Εννοώ εσένα. Εσύ αξίζει να τα προσέξεις. Εσύ αξίζει να τα φροντίσεις. Εξάλλου, ακόμα κι αν θέλεις να αποφύγεις την επανάληψη, επαναλαμβάνεσαι. Επαναλαμβάνεις το ότι αποφεύγεις την επανάληψη.

To θέμα δεν είναι το αν επαναλαμβάνεσαι ή αν δεν επαναλαμβάνεσαι. Το θέμα είναι τι επαναλαμβάνεις και γιατί το επαναλαμβάνεις. Αν είναι κάτι που σου αρέσει, κάτι που σε κάνει να αισθάνεσαι καλά, κάτι που δεν σου κάνει κακό, κάτι που είσαι σίγουρος πως δεν είναι εξάρτηση μα επανάληψη... δεν υπάρχει τίποτα το περίεργο στο να θέλεις να το επαναλάβεις... Και γιατί να μην το επαναλάβεις; Υπάρχουν λίγα πράγματα σε αυτήν την ζωή που μας κάνουν να αισθανόμαστε πραγματικά καλά... ελάχιστα... κρίμα είναι να τα αφήνουμε να πηγαίνουν χαμένα... Γιατί να μην πεις ξανά και ξανά και ξανά κάποια λέξη που σου αρέσει; Γιατί να μην γράψεις ξανά και ξανά και ξανά κάποια φράση που σε εκφράζει; Γιατί να μην κάνεις ξανά και ξανά και ξανά κάποια πράξη που σου δημιουργεί ωραία συναισθήματα ή κάποια σκέψη που σου δημιουργεί ωραίες εικόνες; Δεν είναι αρνητική κάθε επανάληψη, δεν είναι ακινησία κάθε στασιμότητα...

Αν σήμερα νιώθω αυτό που ένιωθα και χθες δεν σημαίνει απαραίτητα πως δεν εξελίσσομαι. Κι αν αύριο θα νιώθω αυτό που νιώθω και σήμερα δεν σημαίνει απαραίτητα πως δεν προχωράω. Μπορεί αυτά να είναι τα σταθερά μου σημεία... μέχρι κάποια από αυτά, ή ακόμα και όλα, να πάψουν να είναι σταθερά. Είμαι «ανοιχτή» στο να αλλάξω... αν υπάρχει κάτι που με πείθει πως αξίζει να αλλάξω προς μια κατεύθυνση... αλλά αν έχω βρει κάτι που το νιώθω «σωστό» δεν είναι ανάγκη να κυλήσω στο «λάθος» απλά και μόνο για να έχω την ψευδαίσθηση μιας αλλαγής. Αγαπάω τις αλλαγές όπως αγαπάω και τις σταθερές. Μπορώ και να αλλάξω και να μην αλλάξω. Σημασία έχει αν αλλάζω προς τα εκεί που θέλω να αλλάξω και αν δεν αλλάζω εκεί που δεν θέλω να αλλάξω. Πώς προστατεύω όσα θέλω να μείνουν ίδια και πώς μεταλλάσω όσα θέλω να μην μείνουν ίδια...

Δεν πειράζει να λέω κάτι ίδιο. Δεν πειράζει να λέω κάτι διαφορετικό.
Δεν πειράζει να γράφω κάτι ίδιο. Δεν πειράζει να γράφω κάτι διαφορετικό.
Δεν πειράζει να κάνω κάτι ίδιο. Δεν πειράζει να κάνω κάτι διαφορετικό.

Κάθε μέρα είναι ίδια και, ταυτόχρονα, είναι διαφορετική.
Κάθε άνθρωπος είναι ίδιος και, ταυτόχρονα, είναι διαφορετικός.

Ο ήλιος βγαίνει από την μεριά που βγαίνει.
Εμείς ξυπνάμε όπως ξυπνάμε.

Με αφήνω να είμαι ίδια. Μου επιτρέπω να είμαι διαφορετική.

Αρκεί, ό,τι κι αν είμαι, να με αφήνω και να μου επιτρέπω να γίνομαι εγώ...

Αρκεί το «ίδιο» ή το «μη ίδιο» να είναι βήματα του ίδιου δρόμου... Ενός δρόμου που αναζητάει, καταλήγει, ξαναναζητάει, ξανακαταλήγει... Ενός δρόμου που αλλάζει ή δεν αλλάζει ανάλογα με εμένα... και με πηγαίνει εκεί που οφείλω να φτάσω... Στο ό,τι καλύτερο. Το δικό μου «Ό,τι καλύτερο»...

Μια Ευτυχισμένη Στιγμή

Υπάρχουν Ευτυχισμένες Στιγμές πάνω στην Σκηνή.
Υπάρχουν Ευτυχισμένες Στιγμές κάτω από την Σκηνή.
Ευτυχισμένες Στιγμές στην Τέχνη.
Ευτυχισμένες Στιγμές στην Ζωή.

Υπάρχει, όμως, κι εκείνη η Στιγμή που δεν ανήκε ούτε εδώ ούτε εκεί...
Υπήρξε κάπου στο ενδιάμεσο...

Μεταξύ Τέχνης και Ζωής
Υπάρχει μια Συνεχόμενη Σκηνή...

-

Όταν διάβασα για πρώτη φορά εκείνο το έργο με τους τόσους διαφορετικούς ρόλους που θα παίζονταν από τους ίδιους όμως ηθοποιούς, ενθουσιάστηκα. Είναι απίστευτη πρόκληση για έναν ηθοποιό το να μεταμορφωθεί σε πολλούς διαφορετικούς ανθρώπους μέσα σε ένα μόνο έργο. Μου άρεσε το έργο. Μου άρεσε το κείμενο. Μου άρεσαν οι διάφοροι ρόλοι... Υπήρξαν, όμως, δύο ρόλοι... που δεν μου άρεσαν απλά... Τους λάτρεψα... Τους ήθελα...

Και είναι επικίνδυνο σημείο το να επιθυμείς κάτι όταν δεν ξέρεις αν θα το έχεις, στην συγκεκριμένη περίπτωση, το να θέλεις κάποιον ρόλο όταν δεν ξέρεις αν θα σου τον δώσουν...

Αν μου έδιναν αυτούς τους δύο ρόλους θα ήμουν υπερβολικά ευχαριστημένη... Ήξερα, όμως, από την αρχή, πως θα ήταν πολύ δύσκολο να μου τους δώσουν... Και τους δύο;!... Σχεδόν αδύνατο...

Προσπαθούσα να με πείσω να μην απογοητευτώ ό,τι κι αν συμβεί στην διανομή των ρόλων... Να χαρώ την διαδικασία... Την ανάγνωση... Την ανάλυση των χαραχτήρων... Να αγαπήσω όλους τους ρόλους... Το ίδιο... Σχεδόν, το ίδιο...

Όμως δεν άλλαζε το γεγονός... ότι στην πρώτη πρώτη επαφή μου με το έργο... με συγκίνησαν ιδιαίτερα αυτοί οι δύο χαραχτήρες...

Ο ένας ήταν σκοτεινός, ακίνητος, θλιβερός.
Ο άλλος ήταν φωτεινός, κινούμενος, κωμικός.

Αυτό, φυσικά, ήταν μια γενική ατμόσφαιρα... γιατί δεν σήμαινε πως ο σκοτεινός χαραχτήρας δεν είχε φωτεινές πλευρές και πως ο φωτεινός χαραχτήρας δεν είχε σκοτεινές πλευρές...

Ήταν τόσο ολοκληρωμένοι... τόσο σύνθετοι... τόσο πολύπλοκοι...

Η χαρά του ηθοποιού... και η ικανοποίηση του δημιουργού... γεννιέται σε προσεγγίσεις τέτοιων ρόλων...

Τους επιθυμούσα πολύ...
Ήθελα να τους παίξω...
Ανεξάρτητα από το αν ήμουν ή δεν ήμουν σίγουρη για το αν θα μπορούσα να τους υποδυθώ...

Μα προσπαθούσα να συγκρατήσω τον ενθουσιασμό μου... γιατί το βασικότερο θέμα με αυτούς τους δύο ρόλους... ήταν... ότι ο ένας παιζόταν ακριβώς πίσω από τον άλλον... Από όλο το έργο οι δύο αυτές σκηνές αυτών των δύο ρόλων ήταν ακριβώς η μία πίσω από την άλλη, η μία δίπλα στην άλλη...

Αν μου δινόταν, λοιπόν, ο ένας χαραχτήρας γνώριζα πως ήταν πολύ δύσκολο, σχεδόν αποκλειόταν, να μου δοθεί και ο άλλος...

Από την δομή του έργου και μόνο ήταν σαν να έχει παρθεί η επιλογή, η απόφαση, πως δεν θα έχω την δυνατότητα να τους έχω και τους δύο...

Κάποιες φορές... έμπαινα σε «επικίνδυνα» μονοπάτια... προσπαθούσα να με βάλω να επιλέξω ανάμεσα στους δύο! Μα τι ανώφελη διαδικασία! Τι αφόρητη επιλογή! Έτσι κι αλλιώς, δεν είχε νόημα... Ήταν στον σκηνοθέτη και όχι σε εμένα το τι θα συμβεί στην συνέχεια...

Γνώριζα... πως είναι πιθανό... να μου δώσει τον έναν ρόλο... γιατί θεωρούσαν όλοι πως μου ταιριάζει... Με εξαίρεση, λοιπόν, την περίπτωση της ανατρεπτικής, αντικρουόμενης, διανομής, αυτός, ο ένας από τους δύο ρόλους, ήταν το πιθανότερο... δικός μου...

Και η αποδοχή αυτού του ρόλου θα σήμαινε απόρριψη του άλλου ρόλου...

Σαν για να πάρω κάτι που αγαπώ να πρέπει υποχρεωτικά να αποχωριστώ κάτι άλλο που αγαπώ.

Κι αν ακούγεται υπερβολική η λέξη «αγαπώ» δεν είναι καθόλου. Υπάρχουν ρόλοι που κυριολεκτικά αγάπησα, πάνω ή κάτω από την σκηνή, είτε δικοί μου είτε άλλων...

Κι αυτούς τους δύο τους αγάπησα πριν καν διαμορφωθούν πάνω στην σκηνή από όταν τους γνώρισα στο χαρτί ακόμα... Άπλαστους και Άμορφους...

Ο ρόλος που θεωρούσαν όλοι πως μου ταιριάζει ήταν ο «σκοτεινός» και ο ρόλος που το πιθανότερο δεν θα έπαιρνα-έπαιζα ο «φωτεινός».

Εγώ τους θεωρούσα και τους δύο μία εντελώς διαφορετική πρόκληση και μία εντελώς διαφορετική πρόσκληση.

Με προκαλούσαν να τους γνωρίσω.
Με προσκαλούσαν να τους υλοποιήσω.

Δεν υπήρχε το «μου ταιριάζει» και το «δεν μου ταιριάζει».
Υπήρχε το «παίζω».
Ή ακόμα κι αν υπήρχε στην αρχή μια κάποια άισθηση του ότι κάτι μπορεί και να μου ταιριάζει λίγο παραπάνω, εξαφανίστηκε στην πορεία.

Η αλήθεια είναι... πως δεν ξέρω αν είμαι ειλικρινής... δεν ξέρω... αν πρέπει να παραδεχτώ πως ακόμα κι εγώ γνωρίζω πως ο πρώτος χαραχτήρας «μου ταίριαζε» πιο πολύ... περισσότερο... Αλλά αυτό, όμως, δεν σήμαινε κάτι... δεν σήμαινε τίποτα... Αχ! Ήθελα τόσο, μα τόσο, πολύ και τον δεύτερο...

Και όταν θέλω κάτι πολύ, από τα πιο μικρά μέχρι τα πιο μεγάλα, με έχει κάνει η ζωή να αγχώνομαι και να φοβάμαι, σχεδόν ποτέ δεν το αποχτώ, σπάνια συμβαίνει...

Όμως, τι άδικο! Να προσπαθείς διαρκώς να συγκρατήσεις το πάθος και να περιορίσεις τον ενθουσιασμό!

Άρχισε, λοιπόν, να γίνεται η διανομή μετά από μήνες προβών... και πήρα τον πρώτο ρόλο... και ήμουν σίγουρη... πως αυτό σήμαινε... και έναν μικρό αποχαιρετισμό-αποχωρισμό σε σχέση με τον δεύτερο... Δεν με άφησε, φυσικά, αυτό να χάσω την χαρά μου... Θα έπαιζα έναν από τους δύο ρόλους μου... Αυτό ήταν ήδη υπέραρκετο...

Είχα πολλά πράγματα να δουλέψω, πολλά πράγματα να σκεφτώ... Ήταν ένας ρόλος γεμάτος... με συναίσθημα που ξεχείλιζε... και γνώριζα πως μπορώ να το κάνω χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν χρειάζεται να προσπαθήσω για αυτό... Ναι, ήταν ταιριαστός σε εμένα και έπρεπε να βρω τρόπο να συνδέσω, επιλέξω, ενώσω τα κομμάτια για να τον φέρω σαν έναν ζωντανό άνθρωπο πάνω στην σκηνή.

Ο δεύτερος ρόλος δεν είχε ακόμα δοθεί... και κάποια στιγμή έγινε μια συζήτηση στην οποία η άλλη κοπέλα της ομάδας δήλωσε πως δεν της αρέσει καθόλου αυτός ο ρόλος, ούτε αυτή η σκηνή... η οποία φαίνεται σαν να είναι σε εντελώς διαφορετικό ύφος από όλο το υπόλοιπο έργο... Μα πόσο υποκειμενικά είναι όλα! Εμένα ίσα ίσα! Αυτή η σκηνή μου είχε φανεί τόσο έξυπνη, τόσο υπέροχη, τόσο έξυπνα υπέροχη και τόσο υπέροχα έξυπνη! Μου είναι τόσο δύσκολο να βρω κάπου καλό χιούμορ που να με αγγίζει και να με κάνει να γελάω! Και αυτή η σκηνή είχε ένα μαύρο ευφυέστατο χιούμορ!

Δήλωσα, λοιπόν, κι εγώ... πως αυτή η σκηνή μου άρεσε πάρα πολύ και πως αυτός ο ρόλος ήταν από τους αγαπημένους μου...

Κι έτσι απλά... (εντάξει... όχι και τόσο απλά... λίγο πιο σύνθετα...)... βρέθηκα... από την μια στιγμή στην άλλη... με ένα όνειρο εκπληρωμένο... Μου δόθηκε και αυτός ο ρόλος...

Εδώ κι αν είχα πράγματα να δουλέψω! Εδώ κι αν είχα πράγματα να σκεφτώ! Ήταν κι αυτός ένας ρόλος γεμάτος... με ενέργεια που ξεχείλιζε... Και γνώριζα πως, ίσως, να μπορώ να το κάνω αρκεί και σε αυτήν την περίπτωση να προσπαθήσω για αυτό... Όχι, δεν μπορώ να πω πως δεν ήταν ταιριαστός σε εμένα απλά έπρεπε να βρω τρόπο να ανακαλύψω, επιλέξω, δημιουργήσω τα κομμάτια για να τον φέρω σαν έναν ζωντανό άνθρωπο πάνω στην σκηνή.

Τι απίστευτη ευκαιρία! Τι μοναδική δυνατότητα! Να έχω δύο δυνατούς ρόλους... και να είμαι εγώ που θα πρέπει να τους ζωντανέψω! Τους είχα αγαπήσει τόσο πολύ, το μόνο που έμενε ήταν να δούμε το αν θα με αγαπούσαν κι αυτοί... Αυτό θα ήταν αρκετό για να δημιουργηθεί ένα ιδιαίτερο αποτέλεσμα!

Ευγνωμοσύνη ένιωσα για αυτόν τον νέο σκηνοθέτη που ενώ δεν είχε εμπειρία... έκανε στοχευμένες επιλογές. Γιατί ήταν έξυπνο το να δώσει τον ρόλο σε κάποιον που τον θέλει και όχι σε κάποιον που δεν τον θέλει κι ας γνωρίζουμε και οι δύο πόσο δύσκολο θα ήταν αυτό στην πράξη... Κι ας είχε ρίσκο... Γιατί είχαμε να αντιμετωπίσουμε όχι μόνο το να δημιουργήσω αυτούς τους δύο χαραχτήρες αλλά και το πέρασμα από τον έναν χαραχτήρα στον άλλον...

Θα ήμουν άραγε ικανή; Τόσο γρήγορα; Να περάσω από την μία ατμόσφαιρα στην άλλη; Από την μία ήταν τα τεχνικά προβλήματα... πώς θα γινόταν άραγε η αλλαγή των ρούχων μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα; Από την άλλη ήταν τα ψυχολογικά θέματα... πώς θα γινόταν η μεταφορά από το βάρος του βάθους στην ελαφρότητα της επιφάνειας;

Αλλά δεν ήταν ακόμα αυτό το σημείο για να αγχωθώ για αυτά.

Τώρα είχα τους δύο μου ρόλους,
που έπρεπε να τους κάνω ανθρώπους.
Τώρα ήθελα...
Τώρα όφειλα...
Να δημιουργήσω...

Και δημιούργησα τους δύο μου ρόλους...

Ήταν διαφορετικοί...
Σωματικά, Φωνητικά, Ψυχολογικά, Εκφραστικά, Ρυθμικά...

Χωρίς να το καταλάβω,
Χωρίς να είμαι σίγουρη,
Τους έκανα δύο διαφορετικούς ανθρώπους...

Και τώρα έμενε να δούμε
τι θα συμβεί στις παραστάσεις...
Γιατί από τις πρόβες χωρίς κοινό
στις παραστάσεις με κοινό
η απόσταση μεγάλη... (είναι οι ίδιοι οι άνθρωποι)...

Ποτέ δεν μπορείς να είσαι σίγουρος αν θα λειτουργήσει, τι θα λειτουργήσει... Έχεις, φυσικά, προαισθήματα... γνωρίζεις όταν κάτι το νιώθεις ισχυρό... αλλά και πάλι είναι διαφορετικό όταν το φέρνεις στην σκηνή έχοντας πια απέναντί σου θεατές...

Και τι είναι αυτό που τελικά συνέβηκε;
Όταν είχαμε απέναντί μας τους θεατές;
Όταν ήρθαν οι παραστάσεις;

Μία μόνο λέξη.
(Και καμία άλλη λέξη δεν χρειάζεται).

Μαγεία.

Μα γεί α.

Μαγεία.

Με τον έναν ρόλο οι θεατές έκλαιγαν.
Με τον άλλον ρόλο οι θεατές γέλαγαν.
Και με τους δύο ρόλους οι θεατές ένιωθαν.

Τι άλλο να ζητήσει κανείς;

Πέρα από το να κάνει τους θεατές να νιώθουν;

Πέρα από το να επικοινωνεί – να καταφέρνει να επικοινωνήσει – τις λέξεις, τις έννοιες, τις σκέψεις, τα συναισθήματα;

Φυσικά, κι όμως... υπάρχουν κι άλλα να ζητήσει... Γιατί δεν είναι μόνο τα προς τους θεατές είναι και τα προς τον εαυτό σου...

Αυτό που υπάρχει πέρα...

Αυτό που σου συμβαίνει.
Και όχι αυτό που τους συμβαίνει.
(Αν και συνδέονται στενά αυτά τα δύο).

Μία μόνο λέξη.
(Και δεν χρειάζεται λέξη άλλη καμία.)

Μαγεία.

Μα γεί α.

Μαγεία.

Δεν έχω λόγια ούτε και τρόπο να το μεταδώσω.

Δεν θα περιγράψω το πώς βίωσα τους ρόλους όπως δεν περιέγραψα και το πώς τους προσέγγισα.

Σε ένα άλλο σημείο θέλω να φτάσω.
Κάτι άλλο έχω ανάγκη να μοιραστώ.

Ας γράψω πρώτα μερικές στιγμές απλά για να μεταφέρω, αν γίνεται, λίγη από την συνολική ατμόσφαιρα...

Σε σχέση με τον πρώτο ρόλο...

Δεν θα ξεχάσω ποτέ πως (σε μια παράσταση στην οποία ανάμεσα στις σκηνές δεν χειροκροτούσε το κοινό και ήταν έτσι το έργο φτιαγμένο που ούτε κι εμείς περιμέναμε χειροκροτήματα κατά την διάρκεια της παράστασης) οι θεατές ξέσπασαν σε χειροκροτήματα μετά από αυτήν την συγκεκριμένη σκηνή, αυτού του συγκεκριμένου ρόλου. Δεν μου είχε ξανασυμβεί ανάμεσα στο έργο να θελήσει το κοινό να εκδηλώσει με τέτοιο τρόπο αυτό που δέχτηκε.

Δεν θα ξεχάσω ποτέ πως η ηθοποιός (μια πολύ καλή ηθοποιός) που παίζαμε μαζί δάκρυζε κάθε – μα κάθε – φορά μετά τον μονόλογό μου. Κάποια στιγμή ρώτησε τον σκηνοθέτη τι να κάνει που την παίρνουν τα κλάμματα πριν να βγει στην σκηνή και μετά πρέπει να βγει στην σκηνή και να μιλήσει, να μου απευθυνθεί...

Δεν θα ξεχάσω τα δακρυσμένα μάτια της κάθε φορά που γύριζα να την κοιτάξω.

Δεν θα ξεχάσω τα δακρυσμένα μάτια μου κάθε φορά που γύριζα να με κοιτάξω.

Δεν θα ξεχάσω ποτέ πως πολύ καιρό αργότερα ο σκηνοθέτης μου εξομολογήθηκε πως είχε αγχωθεί επειδή αυτόν τον ρόλο τον είχα από την πρώτη κιόλας στιγμή και φοβόταν πως, επειδή έχουμε αρκετό καιρό προβών ακόμα , θα βαρεθώ και θα αρχίσω να τον αλλάζω...

Πολλά είναι αυτά που δεν θα ξεχάσω...
(Και άλλα πολλά που είμαι σίγουρη πως χάθηκαν μέσα στον χρόνο)...

Σε σχέση με τον δεύτερο ρόλο...

Δεν θα ξεχάσω ποτέ την ανάσα του κοινού την πρώτη στιγμή που με έβλεπε στην σκηνή και, σχεδόν, δεν πίστευε ότι είμαι η ίδια ηθοποιός με πριν.

Δεν θα ξεχάσω ποτέ το ότι υπήρξαν θεατές που δεν περίμεναν να δουν κάτι τέτοιο από εμένα. Ήμουν με τέτοιο τρόπο διαφορετική που ήταν έκπληξη, ακόμα και για όσους με είχαν δει να κάνω πολλά και διαφορετικά πάνω στην σκηνή.

Δεν θα ξεχάσω ποτέ το ότι για αρκετούς θεατές αυτή η συγκεκριμένη σκηνή, στην οποία βρίσκονταν αυτός ο συγκεκριμένος ρόλος, ήταν η αγαπημένη τους σκηνή όλου του έργου.

Πολλά είναι αυτά που δεν θα ξεχάσω...
(Και άλλα πολλά που είμαι σίγουρη πως χάθηκαν μέσα στον χρόνο)...

Δεν θα ξεχάσω, όμως, με τίποτα, ποτέ μία στιγμή
που δεν ήταν στον έναν ρόλο
που δεν ήταν στον άλλον ρόλο
που δεν ήταν σε εμένα.

Ήταν σε ένα σημείο που δεν ήταν κανενός, μία στιγμή που δεν ανήκε σε κανέναν.

Ήταν εκείνο το σημείο της αλλαγής.
Ήταν εκείνο το σημείο της μεταμόρφωσης.

Στο οποίο συναντούσα το μεγαλείο της υποκριτικής.

Έβγαινα από την σκηνή σαν ένας ρόλος.
Έμπαινα στην σκηνή σαν ένας άλλος ρόλος.
Και ήταν αυτός ο χρόνος στο ενδιάμεσο. Όχι πάνω ή κάτω στην σκηνή. Αλλά πίσω από αυτήν, πάνω από αυτήν, πέρα από αυτήν. Άνθρωποι με βοηθούσαν να αλλάξω με την ταχύτητας της ταχύτητας και μέσα σε μία μόνο ανάσα έπρεπε να περάσω από τον έναν ζωντανό άνθρωπο στον άλλον... Έπρεπε να χωρέσω όλα αυτά που δεν χωράνε...

Μέσα σε λίγα μόνο δευτερόλεπτα...
Μέσα σε λίγα μόνο λεπτά...

Ω! Δεν είχα ιδέα πόσος ήταν ο χρόνος!

Έπρεπε από κάτι που ήμουν
Να γίνω κάτι άλλο
Και στο ενδιάμεσο δεν προλάβαινα να είμαι ούτε εγώ.

Υπήρχε ένα σημείο...
Που δεν ήμουν ούτε ο ένας ούτε ο άλλος ρόλος
Και που δεν υπήρχε χρόνος για να γίνω ούτε ο εαυτός μου.

Ένα άχρονο αιώνιο μαγικό σημείο.

Ένιωθα τόσο απέραντα ευτυχισμένη.

Κι ένιωθα πως για αυτήν και μόνο την στιγμή, για αυτήν και μόνο την απέραντη ευτυχία, αξίζει να γίνει ηθοποιός κανείς...

Για να ζήσει – έστω και για μια μόνο στιγμή – το ξαναγράφω γιατί έτσι ακριβώς το νιώθω – το μεγαλείο της υποκριτικής.

Και το πιο ωραίο είναι ότι αυτό αν το ζήσεις – ακόμα και μια μόνο φορά – δεν μπορεί να σου το στερήσει κανείς.

Το κουβαλάς μαζί σου.
Είναι εσύ.

Ακόμα κι αν δεν βρεθείς ξανά ποτέ στην σκηνή...
Ακόμα κι αν δεν ξαναασχοληθείς ποτέ με το θέατρο...

Ω! Φίλε μου! Το ξέρεις!
Κι εσύ κι εγώ!
Και όσοι έχουν φτάσει σε αυτό το σημείο!

Αυτό το σημείο
Είναι ολοκληρωτικά δικό σου...

Όπως ολοκληρωτικά δικοί σου
Είναι και οι άνθρωποι που ζωντάνεψες...

Είχα την τύχη...
Να ζωντανέψω αυτούς τους δύο ανθρώπους στην σκηνή και είχα και την τύχη να έχω ένα μαγικό πέρασμα γέφυρα ευτυχισμένη στιγμή από τον έναν στον άλλον...

Και χωρίς να μειώνω καθόλου
Τα μαγικά ευτυχισμένα σημεία που πέρασα με τους χαραχτήρες μου πάνω ή κάτω από την σκηνή

Δεν θα ξεχάσω ποτέ αυτό το μοναδικό σημείο
Μεταξύ Τέχνης και Ζωής.

Όπου ήμουν ταυτόχρονα εγώ και οι άλλοι δύο άνθρωποι ή όπου πολύ απλά ήμουν ο κανένας... (ο καθένας...)...